"Oesters kunnen zelfs in laboratorium maanritmes aanhouden"

De sfeervolle ontvangst in het planetarium van Artis zet de toon voor een ambitieus programma van het congres Microkosmos – macrokosmos op woensdag 30 september in Amsterdam, met als thema: biodynamische landbouw tussen hemel en aarde. De ruim 160 deelnemers – waarvan ongeveer een derde boer en tuinder en verder veel mensen uit handel, verwerking onderzoek en advies - worden meegenomen op een reis langs planeten en sterrenstelsels. Later die dag volgt een uitstapje naar Micropia: het nieuwe museum waar talrijke micro-organismen zich in levende lijve vertonen.


Bioloog Willem Beekman. (foto: Michiel Wijnbergh)

In de tussentijd is het aan bioloog Willem Beekman, geoloog Peter Westbroek en bodemkundige Coen ter Berg (links) toevertrouwd om ieder vanuit zijn eigen invalshoek de onmetelijke afstand te overbruggen tussen hemel en aarde. Alle drie vakkundige en enthousiaste sprekers, die er in slagen om dit hele spectrum voor ons als toehoorders invoelbaar en beleefbaar te maken. De weerspiegeling van de ritmes van zon en maan op de planten- en dierenwereld komen voorbij met verbluffende voorbeelden van het voortplantingsgedrag bij Palolo-wormen en oesters, die exact afgestemd zijn op de maanritmes en zelfs maansverduisteringen. De oester blijkt dit zelfs in donkere laboratoriumomstandigheden vast te houden: "De maan zit in de oester." Maar ook van de aarde zelf ontstaat een dynamische beeld op de geologische tijdschaal: een planeet die zichzelf voortdurend afbreekt en in een toenemende differentiatiegraad weer opbouwt. Er is volgens internationaal vermaard geoloog Peter Westbroek, schrijver van het boek ‘ De ontdekking van de aarde’ sprake van een planetair geheugen. Tot besluit worden we meegenomen in bodemvormende processen waarbij we de plant te zien krijgen als intermediair tussen zonlicht en bodemvruchtbaarheid.


Boeren, onderzoekers, handelaren, een gemengd publiek voor congres microkosmos, macrokosmos. (foto: Michiel Wijnbergh)


Geoloog Peter Westbroek. (foto: Michiel Wijnbergh)

Naarmate de dag vordert en de deelnemers elkaar weten te vinden met praktische vragen die spelen in hun eigen leef- of werkomgeving, dringt zich de onvermijdelijke conclusie op, dat de mens - precies in het midden van het gepresenteerde spectrum - een verantwoordelijke plaats inneemt. Een inspirerende conclusie, die met name de biodynamische boer een bijzondere rol geeft als bemiddelaar tussen hemel en aarde, werkend als aandachtige waarnemer met een open houding voor de ritmes van de natuur. Hierbij wordt Goethe aangehaald die in zijn tijd al zag dat naarmate de mens meer in staat is in te zoomen op de kleinste deeltjes van het leven, hij tegelijk een morele ontwikkelingsstap moet maken. “Dat heeft de wetenschap nog niet gedaan”, aldus Willem Beekman die opriep vaak naar de hemel te kijken, omdat dit ons helpt bescheiden te blijven, juist omdat we – kijkend naar de microkosmos - ons te gemakkelijk als ‘heersers’ van het leven opstellen.


Boer en voorzitter BD Vereniging Piet van Ijzendoorn in gesprek in ‘Open Space’ programma. (foto: Michiel Wijnbergh)

Concreet wordt dit als Directeur Bert van Ruitenbeek (links) de Demeter monitor presenteert met de feiten en cijfers van een gestage groei van areaal en markt in het afgelopen jaar naar 10% van het biologisch areaal. Toch wil hij vooral het verhaal achter de cijfers laten zien: de aanblik van een gangbare naast een biodynamische akker na een zware regenbui. Het effect van een goed doorwortelde bodem vol bodemleven is overtuigend. Hij wijst op de relevantie hiervan voor klimaatverandering, waardoor nu al wereldwijd steeds meer mensen op drift raken: “ Voor de toekomst van onze planeet is het belangrijk dat we leren te werken vanuit de wijsheid van de natuur om zichzelf te vernieuwen en aan te passen. Bodemvruchtbaarheid vormt de kern.”



(foto: Michiel Wijnbergh)

Een compleet verslag inclusief een prachtige poëtische vertaling van de dag door Alexis de Roode is vanaf 6 oktober te vinden op www.stichtingdemeter.nl.

Auteur: Pieter Geluk