In deze derde Koe-Dialoog gaat Bert van Ruitenbeek van Stichting Demeter in gesprek met Bert van den Berg, programmamanager veehouderij van de Dierenbescherming, Cynthia Verwer, onderzoeker duurzame veehouderij en dierenwelzijn bij het Louis Bolk Instituut en Gerjo Koskamp van biodynamische boerderij Ruimzicht in Halle. Ze spreken uitgebreid over de mogelijkheden om de melkveehouderij diervriendelijker en duurzamer te maken en geven advies aan de nieuwe minister van Landbouw. Hun gezamenlijke oproep: Stop met single issue maatregelen gericht op ofwel stikstof, ofwel klimaat, ofwel dierenwelzijn, maar help en beloon boeren die willen veranderen naar een gezond bedrijfssysteem.
Van de 1,6 miljoen kalveren die jaarlijks in Nederland worden geboren, wordt het merendeel direct bij de moeder weggehaald en gaat zo’n driekwart tussen de 10 en 35 dagen naar de kalvermesterij. Koeien die wel worden aangehouden voor de melkproductie - en zo'n 20 tot 25 jaar oud zouden kunnen worden - leven gemiddeld minder dan 5 jaar op de boerderij en krijgen elk jaar een kalf om de melkproductie op peil te houden.
Gerjo Koskamp doet het anders. Hij heeft zijn veestapel verkleind, zijn areaal vergroot en laat alle kalveren drie maanden bij de moeder drinken en opgroeien op het bedrijf. Dat heeft geleid tot een bedrijfsmodel waarbij de biodynamische boer het vlees en zuivel inmiddels grotendeels zelf vermarkt. Gerjo: "Natuurlijk is een transitie niet iets van vandaag of morgen, maar je moet gewoon beginnen en laten zien en uitdragen dat het anders kan door tegelijkertijd maximaal op gezondheid voor mens, dier en milieu in te zetten. Stop met luchtwassers in stallen; weidegang is de beste manier om uitstoot van ammoniak te voorkomen. Koop boeren niet massaal uit, maar help hen die willen verduurzamen met bonussen om tot een echt integraal gezond bedrijfsmodel te komen en de werkgelegenheid op en rond de boerderij te vergroten."
Ahimsa, de rustende koe is momenteel in het Westerpark in Amsterdam te bewonderen. Foto: Annelijn Steenbruggen
Over Gerjo’s integrale benadering zijn de andere sprekers positief. Ze zijn het erover eens dat dierenwelzijn nooit op zichzelf staat en om een integrale benadering vraagt, anders creëer je een waterbed waarbij het oplossen van het ene probleem het volgende veroorzaakt.
De podcastserie Koe-Dialogen is geïnspireerd op Ahimsa, een reusachtig metalen sculptuur van een rustende koe, die momenteel door het land reist. Met Ahimsa brengt beeldend kunstenaar Jantien Mook een ode aan de koe. In deze podcastserie spreekt Bert van Ruitenbeek, directeur van Stichting Demeter, met boeren, wetenschappers en beleidsmakers over het wezen van de koe en de rol van de koe in een toekomstbestendig landbouwsysteem.
Deel 1 gaat over het wezen van de koe met beeldend kunstenares Jantien Mook, landbouweconoom Cor Pierik en melkveehouder Bram Borst en deel 2 over de koe en kringlopen met hoogleraar Dieren en Duurzame Voedselsystemen Imke de Boer van de Wageningen Universiteit (WUR) en docent bodemkunde en kringloopdeskundige Ruud Hendriks van Aeres Warmonderhof en Caring Farmer Anette Harberink. De podcasts zijn te beluisteren via. SoundCloud en op Spotify.
Meer informatie en reacties kunt u volgen op de website en facebookpagina van Stichting Demeter. Hier kunt u onder de rubriek nieuws ook de eerste twee afleveringen van de podcast terugvinden. Het kunstwerk Ahimsa (de rustende koe) van Jantien Mook reist momenteel langs steden, parken en boerderijen in Nederland. U kunt Ahimsa volgen via de website van Jantien Mook (Ode to the Wilderness).
Koe-Dialogen kwam tot stand door Demeter in samenwerking met Foodlog en met steun van Triodos Foundation, het Willy Schilthuis Fonds van de Vereniging Biologisch Dynamische Landbouw, de Iona Stichting en de Bylandt Stichting.