“Er wordt geen paprika weggegooid”

Tholen - In Keuringsdienst van Waarde was er gisteren aandacht voor de buitenbeentjes ofwel de groenten en fruit die met een afwijking in het versschap van Albert Heijn liggen. De tekst op de verpakking ‘weggooien is zonde’ suggereert volgens de programmamakers dat de paprika’s in het schap zijn gered van de vuilnisbak, maar is dat wel zo? En hoe zit het met de prijzen?

Klasse 2 in het versschap
Een belronde naar diverse groententelers leert dat klasse 2 producten - als ze niet als buitenbeentjes in het schap liggen - zeker niet worden weggegooid. “Welnee, die gaan in blik en glas en gaan dan naar pizzeria of restaurant,” roept een champignonteler. Een appel- en perenteler: “In de fruitsector wordt niet veel weggegooid. Klasse 2 gaat naar Oost-Europa.” En een paprikateler meldt dat er voor elke paprika een klant is.

Lilian van Heteren

En ook Lilian van Heteren, manager Duurzaamheid bij Albert Heijn bevestigt dat de producten niet worden gered van de afvalbak. “Deze producten worden anders niet weggegooid, maar door onze vaste telers geleverd aan snijderijen of als veevoer. We leggen ze in het schap omdat ze prima door onze klanten kunnen worden opgegeten, want smaak zit vanbinnen.” Lilian vertelt dat de buitenbeentjes werden geïntroduceerd om klasse 2 te verkopen aan hun klanten en het verhaal van voedselverspilling te vertellen. “Ja, het wordt anders versneden, maar het is nog mooier om het product in het schap aan te bieden.”

Aan het einde van de uitzending belooft Albert Heijn overigens de tekst “Weggooien is zonde” aan te passen.

Geen winst voor de teler
Puntpaprika’s met het label buitenbeentjes worden door AH voor 6 euro per kilo verkocht. Datzelfde bedrag geeft de consument uit voor 900 gram van het klasse 1 product. Qua verkoopprijs is het verschil dus nihil, terwijl dat verschil voor de producent veel groter is. “Klasse 2 levert bijna niets op, of het moet een heel bijzonder jaar zijn”, vertelt een appel- en perenteler. Een wortelteler vertelt: “Op dit ogenblik krijgen we 26 cent voor een kilo klasse 1 en voor klasse 2 krijg je - wat een gek ervoor geeft - als je pech hebt maar 1 of 2 cent.” Voor de producent maakt het niet uit of zijn product als buitenbeentje in het schap ligt of door een snijderij wordt verwerkt.

Ron Jansen

Lucratieve business
Kijkend naar de prijzen concludeert verslaggever Ersin Kiris dat de buitenbeentjes een lucratieve business zijn. Paprikateler Ron Jansen van Jansen Paprika B.V. uit Andijk bevestigt dat. Een kilozak paprika’s met de sticker Buitenbeentjes ligt voor € 3,19 in de winkel. Hij vertelt rond de € 0,70 te krijgen voor klasse 2 paprika’s. “Daar hebben ze een mooi concept van gemaakt.” De teler legt uit dat AH door de verpakking marktwaarde creëert. En als ze in Nederland niet te krijgen zijn, haalt de supermarkt de buitenbeentjes uit Spanje om het schap te vullen.

Rafael Roldán

“Hier wordt niets weggegooid”
In Spanje gaat het programma langs bij coöperatie Ejidomar, waar de opbrengst uit de plastic kassen van Almería wordt gesorteerd en verpakt. Ook hier wordt geen paprika weggegooid, vertelt Rafael Roldán, “Als ik dat doe, vermoordt de teler me. Wij moeten namelijk voor de teler zoveel mogelijk winst behalen.” Hij is geen voorstander van de buitenbeentjes. Niet alleen is het in het schap leggen van klasse 2 producten geen maatregel tegen voedselverspilling, het helpt de teler ook niet. Voor de consument is het iets goedkoper om tweede klas producten te kopen, maar voor de teler is het niet goed als er meer klasse 2 in het schap ligt. “Telers produceren eerste klas producten en willen daar ook naar betaald worden. Dit ligt puur in de supermarkt om de consument iets goedkoops aan te bieden. Mensen die niet voor klasse 1 willen betalen, betalen nu minder voor een product dat hetzelfde smaakt. Want, benadrukt hij, met de kwaliteit is niets mis.”

Toine Timmermans

Verhandelbaar product
Toine Timmermans, als voedselverspillingsexpert verbonden aan de Wageningen University & Research, legt uit dat klasse 2 producten bijna nooit wordt weggegooid. “Het is ook gewoon een verhandelbaar product. Als het eenmaal in het marktsysteem zit, wordt het wel gebruikt. Het belandt op de markt, gaat naar verwerkers of wordt geëxporteerd naar andere landen. Doorgaans vinden ze gewoon een bestemming omdat het goede producten zijn.”

Wel zegt Toine blij te zijn dat de partijen hun verantwoordelijkheid nemen. “Want”, zegt hij, “niks doen is geen optie. Voedsel heeft waarde en alles moet benut worden wat goed is om te consumeren.”

Bergen voedselverspilling
En de bergen weggegooid voedsel die soms langskomen in de media? Een paprikateler aan de lijn begrijpt dat niet: “wie gaat zijn spullen nou weggooien? Het is mijn brood, ik zorg wel dat ik zo min mogelijk weggooi.” Toine legt uit dat het dan gaat om overschotten en dat daar dan zowel klasse 1 als klasse 2 tussen zit. Die verspilling is hoeft volgens hem niet nodig te zijn. “Supermarkten zouden in goede en slechte tijden alle producten van hun handelaren moeten afnemen. En in geval van overproductie geldt dat niet alleen de klasse 1 maar ook klasse 2 worden weggegooid. Maar dan is er altijd nog een verwerkende industrie die in staat is om in korte tijd alles zo te verwerken dat het 2 of 3 jaar houdbaar blijft.”

Kijk de uitzending hier terug.

Reacties
Kromkommer is teleurgesteld over de uitzending. In een reactie meldt de organisatie dat de realiteit genuanceerder is dan in de uitzending naar voren kwam. "Met het ontkennen van de verspilling van groente en fruit in deze aflevering doet de Keuringsdienst meer kwaad dan goed. Misschien hebben ze gemist dat zo’n 30% van al ons voedsel verspild wordt en waarvan groente en fruit het grootste aandeel uitmaakt?" Verder schrijft Kromkommer: "Albert Heijn breekt de trend en legt als enige supermarkt kromme groente en fruit structureel in het schap. Ze verkopen ze zelfs voor de prijs van een klasse 1 product. Dat ze dat lukt is top, want dat betekent dat de consument inderdaad kromme groente en fruit omarmt en bereid is daar dezelfde prijs voor te betalen. Maar nu nog zorgen dat ook de teler hier iets aan heeft."

Op Twitter wordt er inmiddels druk gediscussieerd over de uitzending.