Niet verwonderlijk, aangezien Nederland wereldmarktleider is in de handel van groente zaden, en pootgoed. Er staat voor de Nederlandse zaadbedrijven veel op het spel. Door patenten aan te vragen op natuurlijke eigenschappen van gewassen krijgen veredelingsbedrijven het alleenrecht op die eigenschap. Andere bedrijven mogen deze eigenschap dan niet meer gebruiken zonder toestemming van de patenthouder. Ze moeten hiervoor een forse licentie betalen en de patenthouder kan het gebruik ook gewoon verbieden. Voorbeelden zijn het patent op paprika met resistentie tegen de witte vlieg (een eigenschap die ook voorkomt bij wilde paprika's in Jamaica), op broccoli met een langere steel waardoor mechanisch oogsten mogelijk is en op tomaat met extra veel 'gezonde' inhoudsstoffen(flavonolen).
Onder het kwekersrecht is een nieuw ras eigendom van een bedrijf, maar mogen andere veredelingsbedrijven deze rassen gebruiken om verder te veredelen en zo weer nieuwe rassen te ontwikkelen.
‘Must have traits’
De veredeling van nieuwe rassen floreert dankzij de vrije toegang voor bedrijven tot de rassen van hun concurrenten. "Patentenblokkeren die vrije toegang. Dit heeft grote consequenties en leidt tot conflicten. Er zijn nu al bedrijven die de veredeling van bepaalde gewassen stoppen omdat ze vrezen voor claims van patenthouders." Ook juridisch lopen conflicten rond de patenten flink in de papieren. Het probleem is het grootste als patent wordt verleend op een eigenschap die belangrijk is voor alle telers, zogenaamde 'must have traits'. Een voorbeeld is een ziekteresistentie die elke teler graag in zijn gewassen ziet. Onder het octrooirecht kan een bedrijf deze natuurlijke eigenschappen claimen en daarmee zand in de motor van zijn concurrenten strooien. "Overstijgt privébelangen"
Om maatschappelijk aandacht te vragen voor het probleem, startte Bionext op 9 mei De Grootste Zaadbank van Nederland. De campagne wordt gesteund door bedrijven in de biologische sector en diverse ngo's en is gericht op Nederland. "We willen laten zien dat het onderwerp nog leeft in Nederland om de Nederlandse politiek aan te moedigen zich voor een wetswijziging in te zetten."De Grootste Zaadbank van Nederland telt inmiddels vele duizenden filialen. Ook de meter voor de crowdfundingactie loopt gestaag op. Vandaag (26-5-2016, 12:15 uur) staat de teller op 37.849 euro en is 75 procent van het streefbedrag binnen. "Dit overstijgt onze privébelangen", reageert Ton Schroer van Tons Mosterd en Heerlijkheden. Hij steunde de campagne en daagt zijn collega's in de sector uit om ook 'een flinke duit in het zakje te doen'.
Politiek in actie
Op politiek niveau zijn er ondertussen al stappen gezet. Staatssecretaris van Landbouw Van Dam organiseerde een congres in Brussel over het onderwerp. "We willen niet dat een bedrijf een monopolie kan krijgen op een natuurlijke eigenschap van een plant. De natuur is van ons allemaal", zei de staatssecretaris tijdens zijn openingsspeech. "We zijn er ons misschien niet altijd bewust van, maar elk stuk groente of fruit dat we eten, bestaat dankzij veredelaars. We hebben het eten op ons bord te danken aan generaties veredelaars."Ook de Europese Commissie ziet het probleem. Ze heeft op het symposium beloofd om een verklarende notitie bij de patentwetgeving te schrijven. Daarmee wordt uitgelegd wat er met de wet bedoelt is. Het gaat om een interpretatie, niet om een wetswijziging. Een wetswijziging kan op korte termijn geen oplossing bieden. "Het opstellen van de Biotech richtlijn duurde 10 jaar", weet Maaike.
"Het maatschappelijk belang is heel groot, we staan niet alleen", sluit Maaike af. Dat blijkt ook uit de steun voor Nederland in Europa. Buurland Duitsland en Frankrijk scharen zich achter Nederland en ook verder in Europa groeit de steun, ondanks dat in niet alle landen de kwestie evenveel prioriteit heeft. Buitenbeentje is het Verenigd Koninkrijk, dat een meer Amerikaanse benadering tegenover patenten heeft. Ook politiek is er breed draagvlak. In het Europees Parlement is er steun van de Groenen tot de Liberalen.
Voor meer informatie:
Maaike Raaijmakers
Bionext
030 2339970
Raaijmakers@bionext.nl
www.degrootstezaadbank.bionext.nl
www.bionext.nl