Cambodja? Nee, kombucha! Deze trendy frisdrank bestaat al meer dan 2000 jaar en is sinds een aantal jaren een enorme hit in Amerika en Australië. Tijdens de Tsin Dynastie dronken de krijgers van Dzjengis Khan deze 'immortal tea al om ten strijde te trekken en het huidige Mongolië te vestigen.
Maar wat is kombucha eigenlijk? Heel simpel, de bereidingswijze is niets meer dan een zoete thee waaraan een starterscultuur wordt toegevoegd. Deze thee wordt vervolgens een aantal weken weggezet waardoor de bacteriën en gisten in de cultuur de suikers om zetten in zuur, smaak, aroma’s en koolzuur. Deze 'levende' frisdrank wordt niet alleen gedronken als suikerarme dorstlesser maar door de bacteriën en gisten zou het drankje ook goed zijn voor de darmgezondheid.
Maar is dit nu echt zo? De hedendaagse populariteit van kombucha is onder andere te danken aan de potentiële probiotische eigenschappen die het zou hebben. Dit houdt in dat de bacteriën in het drankje de darm levend zouden bereiken en zodoende gezondheidsbevorderend zouden zijn voor de consument. Ondanks de vele aannames en geruchten bestaat er nog geen wetenschappelijk bewijs om dit gezondheidseffect van kombucha te bevestigen. Om deze reden besloot studente Tessa van der Geld voor haar master Health Food Innovation Management aan University Maastricht Campus Venlo, haar afstudeeronderzoek te doen naar de potentiële probiotische eigenschappen van kombucha. "Ik benaderde de eerste Nederlandse kombucha brouwerij, YAYA Kombucha, waar ik gedurende zes maanden de kans heb gekregen om binnen deze ambitieuze start-up de authentiek gebrouwde YAYA Kombucha te onderzoeken", aldus Tessa.
Lees hier haar bevindingen:
Zoals de definitie van 'probiotica' luidt, moeten de bacteriën levend de darm bereiken. Samen met Prof. Dr. Venema, de expert op het gebied van probiotica, hebben we gebruik gemaakt van het TIM-1 model (TNO in vitro model of the gastrointestinal tract) om de bacteriën in de kombucha te testen op overleving tijdens vertering. Je kan je voorstellen dat de spijsvertering met obstakels zoals maagzuur, enzymen en gal het enorm lastig maken voor bacteriën om dit te doorstaan.
Allereerst heb ik gekeken naar de microbiologische samenstelling van de kombucha, oftewel, wat voor beestjes leven er in dit drankje? Door middel van nieuwe technologieën hebben we door middel van DNA sequencing de samenstelling kunnen analyseren. Hieruit blijkt dat de kombucha van YAYA Kombucha uit verschillende soort azijnzuur bacteriën bestaan. Zoals de naam al aangeeft zijn deze bacteriën typerend voor de productie van azijn maar komen ze ook veelvuldig voor in kombucha zoals eerdere onderzoeken lieten zien. Opvallend was de aanwezigheid van de melkzuurbacterie Oenococcus oeni. Deze bacterie speelt een belangrijke rol in de wijnfermentatie waar de O. oeni verantwoordelijk is voor het omzetten van 'harde' zuren en de wijn zachter van smaak maakt. Wat betreft de gisten blijkt de Dekkera (Brettanomyces) bruxellensis dominant. De 'brett' is typerend voor de wild gefermenteerde Lambiek bieren. Deze bacterie produceert het specifieke 'stal/paarden aroma' wat een premium Lambiek van de gemiddelde Lambiek bieren onderscheid.
Na inzicht te hebben verkregen over de samenstelling is er gekeken wat er overleeft na de vertering in de maag en de dunnen darm. Dit is getest met het TIM-1 model. Deze analyse liet zien dat de bacteriën beter overleefden in de kombucha dan wanneer ze individueel getest werden. Kombucha wordt ook wel een symbiotische cultuur genoemd wat betekent dat de bacteriën en gisten elkaar supporten in de omgeving waarin ze leven. Zoals de testen laten zien heeft deze symbiotische cultuur ook effect op de overleving van de bacteriën in de spijsvertering. De overlevingspercentages gebaseerd op de innamen varieerde tussen de 25-75%, afhankelijk van de soort bacterie. Dit is een stuk meer vergeleken met de bacteriën in de yoghurt (0,01%).
Dit onderzoek was de eerste die de overleving van bacteriën in de kombucha gedurende vertering onderzocht. De resultaten van dit onderzoek hebben het probiotische potentieel van deze bijzondere drank verder ontrafeld. Echter zijn er nog vele onderzoeken nodig om te onderzoeken hoe kombucha de darmmicrobiota beïnvloedt en of de bacteriën werkelijk de gezondheid bevorderen. Met dit onderzoek zijn we een stapje dichterbij gekomen en hoop ik andere studenten en experts te motiveren om het mysterie van deze fascinerende levende drank verder te ontrafelen!