Europa is het snelst opwarmende continent ter wereld, en de maatregelen van regeringen gaan te langzaam om klimaatrisico's te verminderen. Volgens co-auteurs Robbert Biesbroek en Simona Pedde van Wageningen University & Research hebben veel van deze risico's, die onder andere onze voedselzekerheid en financiële stabiliteit bedreigen, al een kritiek niveau bereikt. Zonder mindset gericht op snelle en daadkrachtige actie zouden ze catastrofaal kunnen worden.
Extreme hitte, droogte, natuurbranden en overstromingen zoals we die in de afgelopen jaren hebben gezien in Europa zullen verergeren - zelfs bij de meest optimistische klimaatscenario's - en zullen de leefomstandigheden op het hele continent beïnvloeden. Het Europees Milieuagentschap heeft de allereerste Europese klimaatrisicoanalyse (EUCRA-rapport) gepubliceerd om bij te dragen aan het vaststellen van beleidsprioriteiten voor klimaatadaptatie (het aanpassen aan klimaatverandering) en aan het identificeren van klimaatgevoelige sectoren.
Uit de analyse blijkt dat het beleid en de adaptatiemaatregelen in Europa geen gelijke tred houden met de snelgroeiende risico's. In veel gevallen zal een stapsgewijze aanpassing niet volstaan. Omdat veel maatregelen voor een betere klimaatbestendigheid ook veel tijd vergen, lijkt dringende actie noodzakelijk, zelfs voor risico's die nu nog niet kritiek zijn.
Er is een mentaliteitsverandering nodig
Simona Pedde van het Departement Omgevingswetenschappen:"Het EUCRA-rapport is de eerste analyse die erkent dat de grote klimaatrisico's waar Europa voor staat, niet alleen worden veroorzaakt door een toename van klimatologische oorzaken, maar ook door de mate waarin samenlevingen erop zijn voorbereid. Klimaatprojecties zijn van groot belang om de gevolgen te kunnen begrijpen. Bij toekomstige adaptatieplannen moet er rekening mee worden gehouden dat veel risico's nu al een kritiek niveau hebben bereikt."
Ze voegt eraan toe: "Waarom wachten op toekomstige klimaatprojecties? We weten dat er kantelpunten kunnen komen, er zijn 'wildcards', en het hele rapport geeft voorbeelden van cascade-effecten. Beleidsmakers moeten overstappen van een reactief beleid na ernstige overstromingen of droogte, naar een benadering die vooruitloopt op klimaatadaptatie. Dat is de mindset die we dringend nodig hebben."
Nauwere samenwerking van cruciaal belang
De EU en haar lidstaten hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van inzicht in de klimaatrisico's waarmee zij worden geconfronteerd, en de voorbereiding daarop. Nationale klimaatrisicoanalyses dienen steeds vaker als input voor de ontwikkeling van adaptatiebeleid. Toch is de maatschappij nog onvoldoende voorbereid, omdat de uitvoering van het beleid achterloopt op de snelle groei van de risico's.
Zoals Robbert Biesbroek van het Departement Maatschappijwetenschappen stelt: "Het groeiende verschil tussen de snelheid waarmee klimaatrisico's zich ontwikkelen, en het langzame tempo van adaptatiemaatregelen is zorgwekkend. Het meeste sectorbeleid houdt niet expliciet genoeg rekening met toekomstige klimaatrisico's. We zien vaak dat er grote beleidsambities zijn om de risico's te verminderen. Maar in praktijk worden die nauwelijks waargemaakt door een gebrek aan politieke bereidheid om nu tijd en middelen te investeren in het werken aan een duurzame toekomst. Twee jaar geleden gaven we in het rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) aan dat de risico's voor Europa wijdverspreid zijn, steeds urgenter worden, en invloed hebben op elke sector en regio in Europa. De komende Europese verkiezingen in juni zullen doorslaggevend zijn of en hoe de aanbevelingen uit het EUCRA-rapport zullen worden uitgevoerd."
Bron: WUR