Uit een onderzoek naar de mogelijkheden om dijken te voorzien van zonnepanelen blijkt dat zonnepanelen geplaatst op een dijkverharding het meest geschikt zijn en zonder veel aanvullend onderzoek kunnen worden toegepast. Systemen waarbij de grasbekleding van de dijk grotendeels wordt beschaduwd door de zonnepanelen zijn vooralsnog niet geschikt, omdat de kwaliteit van de grasmat snel verslechtert. In het project Zon op Dijken zijn vier unieke dijk-specifieke zonnesystemen ontworpen, gebouwd en vervolgens uitgebreid gemonitord.
Het Klimaatakkoord benadrukt dat bijzondere inspanningen nodig zijn om zonnestroom of pv-installaties te integreren met gebouwen en de infrastructuur in plaats van daarvoor landbouwgrond te gebruiken. Dat was de aanleiding voor STOWA en de verschillende lokale waterschappen in Nederland om in een vooronderzoek te kijken welke dijken kunnen worden benut voor de opwekking van hernieuwbare energie. Nederland heeft ongeveer 17.000 kilometer aan dijken.
Vier dijk-specifieke zonnesystemen getest
In het opvolgende project 'Zon op Dijken' is onder meer onderzocht of en hoe zonnesystemen kunnen worden uitgevoerd zonder de primaire waterkerende functie van de dijk aan te tasten. Binnen het project zijn vier verschillende systemen ontworpen en gebouwd op twee verschillende dijklocaties: een klassiek systeem op paaltjes, een systeem in het vlak van de dijk, gebouwd op betonelementen, een systeem dat 'hangt' boven het talud van een dijk en een systeem op een verharde dijk, waarbij het gras is vervangen door een betonachtige fundering. Tijdens de proefperiode bleken alle systemen elektrisch gezien veelal uitstekend te functioneren.
Dijken met verharde dijkvlakken
Systemen die op een dijkverharding in het dijkvlak worden aangebracht en die goed in te passen zijn in de huidige dijkenbouwpraktijk (bijvoorbeeld tijdens een dijkversterkings-operatie), kunnen zonder veel aanvullend onderzoek worden toegepast op dijken. Uit de studie naar het maatschappelijk draagvlak is onder andere naar voren gekomen dat systemen die weinig zichtbaar zijn (in het vlak van de dijk) het best worden gewaardeerd.
Dijken met grasbekleding
Gedurende het onderzoek bleek dat de kwaliteit van de grasbekleding snel verslechtert wanneer de zonnepanelen een te groot gedeelte van het licht wegnemen. De kwaliteit van de grasbekleding is essentieel voor de dijkveiligheid, wanneer er geen dijkverharding aanwezig is. Door op slimme plekken panelen te verwijderen en de instraling ter hoogte van de dijkbekleding te verhogen, is de kwaliteit van de grasbedekking omhoog gegaan. Er is verder onderzoek nodig om te komen tot definitieve systeemconfiguraties die gegarandeerd de grasbekleding niet aantasten.
Het Zon op Dijken project-consortium
TNO, Arcadis, NV Afvalzorg, Wageningen University & Research, Eurorail, Deltares, Soltronergy BV, STOWA, Waterschap Scheldestromen, Waterschap Zuiderzeeland, Delmeco.
Het project 'Zon op Dijken' is uitgevoerd met subsidie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, subsidieregeling Topsector Energie uitgevoerd door Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Daarnaast heeft het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders, STOWA, het project ondersteund met een financiële bijdrage.
Klik hier voor het eindrapport van TNO.
Voor meer informatie: Jan Rinze van der Schoot
Bron: WUR