Tholen - Aardappeltelers hebben in 2021 geen vlekkeloos seizoen gehad. Door de vele regen was er een grote druk van phytophthora. Op de demovelden in Friesland, Flevoland en Brabant hebben 36 robuuste aardappelrassen die grote druk goed doorstaan. De rassen werden later of helemaal niet ziek. Gisteren werden de onderzoeksresultaten online gepresenteerd. Dat er Phytophthora werd gevonden op een aantal rassen, is geen reden tot wanhoop. Wel is het belangrijk dat de teelt van robuuste aardappelen toeneemt, omdat vatbare rassen een risico vormen voor hun resistenties.
Volgens Geert Kessel was het een spannend jaar. "Met veel regen was het een echt schimmeljaar. In de demovelden werden eerst alle vroege en niet resistente rassen ziek, daarna de rassen met een resistentiegen, de een eerder dan de ander, en heel af en toe vonden we Phytophthora op rassen met twee resistenties."
De samenstelling van pytoftoras wisselt ieder jaar. Geert toonde deze foto waarop het verschil is te zien tussen een resistente en een vatbare reactie, waar bij de laatste de vlekken zich uitbreiden.
Genen stapelen
Een doorbraak van Phytophthora of het vinden van aantastingen op een resistent ras wil niet zeggen dat het ras waardeloos is, benadrukt Geert. "Het betekent dat een klein deel van Phytophthora de resistenties kan bereiken, maar het overgrote deel waarschijnlijk niet. Als het een mooi jaar is, zoals 2018 en 2020, kunnen de resistenties ver in het seizoen lopen. Onder zeer hoge druk kunnen resistente rassen de aantasting een aantal weken vertragen, maar ze hebben hun grenzen. We zijn nog steeds op zoek naar robuustere vormen van resistentie. Kweekbedrijven zijn druk bezig met het stapelen van genen. Daar is onze hoop op gevestigd. We moeten wel heel voorzichtig zijn. Want als we nu de mist in gaan, houden we in de toekomst problemen."
Geert Kessel tijdens een bijeenkomst in Dinteloord in juli.
Naar 100 procent robuuste rassen
Daarnaast is duidelijk dat er nog werk aan de winkel is. Vorig jaar werd ingeschat dat 80 procent in het veld en 90 procent in het schap robuuste aardappelrassen waren. Het is belangrijk dat dat 100 procent wordt, want de vatbare rassen vormen een groot risico voor de resistenties, legt Geert Kessel uit. "Op bedrijven waar een combinatie wordt gemaakt tussen vatbare en robuuste rassen, kunnen de laatstgenoemde rassen versneld worden aangetast bij een hoge Phytophthoradruk. Dan kunnen mutaties optreden, waardoor kostbare resistenties verloren kunnen gaan."
Vanuit de gangbare sector is er steeds meer interesse voor robuuste rassen. "Met gebruik van een resistent ras kunnen zij het gebruik van bestrijdingsmiddelen met wel 90% reduceren. Een grote kostenbesparing en winst voor de natuur", zo meent Niels. "Als biosector juichen we dat toe, want dat zorgt ervoor dat we een breder rassenpakket krijgen, waar we allemaal profijt van kunnen hebben."
Vandaag hebben de partijen die in 2018 het convenant tekenden overleg over hoe men naar 100 procent robuuste aardappelrassen gaat, waarbij de nadruk wordt gelegd op export naar het buitenland. Niet alle aardappelen die in Nederland worden geteeld, blijven immers in Nederland. In België werd in 2018 een soortgelijk convenant gesloten en dit najaar volgde het Verenigd Koninkrijk. Volgens Niels is er in Frankrijk ook interesse. "Het zou mooi zijn als in Duitsland, wat toch de belangrijkste exportpartner voor biologische aardappelen is, ook stappen in deze richting worden gezet."
Het demoveld bij Fam. Maris in Dinteloord in juli.
Gevolgen voor volgend seizoen
Aardappelspecialist Jacob Eising verwacht dat de grote Phytophthoradruk van dit seizoen gevolgen kan hebben voor volgend seizoen. "Phytophthora kan voortkomen uit ziek plantgoed. Er zullen waarschijnlijk wat licht aangetaste knollen geplant worden."
Geert vult aan: "Gelukkig is het zo dat de omstandigheden ook voor Phytophthora in pootgoed gunstig moeten zijn om de plant ziek te maken. Onder goede omstandigheden in het voorjaar zul je er niet veel last van hebben. Maar als het een nat voorjaar wordt zoals dit jaar, gaan we Phytophthora zeker terugzien in het gewas. Het is echt de moeite waard om daar scherp op te zijn in het komende voorjaar."
Jacob Eising vertelt in deze video's over de rassen die in de proefvelden zijn geoogst. Klik hier voor deel 2 en deel 3.