Bij de teelt van biologische gewassen is het bestrijden van onkruiden een grote uitdaging. In biologische akkerbouw is het gebruik van herbiciden niet toegestaan en zijn er geen 'biologische' herbiciden toegelaten. Herbiciden mogen alleen worden verhandeld en gebruikt in Nederland als ze zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Om onkruid effectief te bestrijden wordt er veel handarbeid ingezet. Maar het vinden van voldoende arbeid is voor agrarische ondernemers een uitdaging. Als mogelijke oplossing denken ze bij de Rabobank aan de inzet van veldrobots. Lees meer in deze update.
In het kort:
- Veldrobots zijn volop in ontwikkeling en worden al gebruikt bij eentonig werk, al is dat sporadisch;
- Handmatig onkruid wieden kost tijd en geld. Telers die veldrobots willen aanschaffen, moeten afwegen hoeveel voordeel ze bieden;
- De inzet van veldrobots wordt geremd door wetgeving, opleiden van werknemers en andere problemen;
- Om teleurstelling te voorkomen is het goed dat ondernemers zich goed verdiepen in de voor- en nadelen van de toepasbaarheid van de veldrobots.
Veldrobots zijn er in vele vormen en maten
Gedurende het seizoen zijn er verschillende teelthandelingen waarbij veldrobots een rol spelen. Dit gaat van grondbewerking tot oogsten. Om een veldrobot zo efficiënt mogelijk in te zetten, is het belangrijk dat de machine vaak wordt gebruikt. Teelthandelingen die het meeste tijd en aandacht van de teler vragen, zijn het bestrijden van ziekten en plagen en het wieden van onkruid. Daarbij is dit werk eentonig en vraagt dit vooral in de biologische teelt veel arbeid.
Het is dan ook niet raar dat ontwikkelaars van veldrobots zich richten op het wieden van onkruid en bestrijden van ziekten en plagen. Momenteel worden veldrobots in alle soorten en maten ontwikkeld. Van kleine veldrobots die tussen de rijen kunnen wieden tot autonome werktuigdragers met werkbreedtes van 6 meter. Hoewel ontwikkelingen op het gebied van veldrobots snel gaan, is het daadwerkelijk aantal actieve robots klein. Het Future Farming Magazine schatte in november 2020 het aantal actieve veldrobots in de EU op ongeveer 275.
Arbeidskosten bieden een duidelijke benchmark
In theorie helpt het inzetten van veldrobots biologische akkerbouwers bij het invullen van het arbeidsvraagstuk. Want één robot kan het eentonige werk van meerdere medewerkers overnemen. Maar wat zijn de huidige arbeidskosten per hectare voor biologische telers? Door de teelt van biologische gewassen in de Flevopolder als voorbeeld te nemen, kan een inschatting van de kosten per hectare worden gemaakt.
In 2020 waren de biologische akkerbouwers in Flevoland 333.750 uur kwijt aan het handmatig onkruid wieden (zie figuur 1). De totale loonkosten daarvoor worden geschat op 5,8 miljoen euro of € 803 per hectare. Deze berekening gaat uit van een 38-urige werkweek en het wettelijk minimumloon volgens de CAO Open Teelten 2021. Afhankelijk van de bedrijfsopzet kan dit bedrag variëren, al geeft het een benchmark voor telers om na te denken of de aanschaf van een veldrobot ook een financieel voordeel biedt.
De praktijk is weerbarstiger
De veldrobots zijn al enkele jaren verkrijgbaar en de businesscase voor telers lijkt duidelijk. Toch zorgt het gebruik van veldrobots in de praktijk nogal voor problemen. Als eerste is er regelgeving die het echt autonoom werken van veldrobots belemmert. Onder de huidige wetgeving moet er een werknemer in de buurt zijn die in geval van nood de machine stop kan zetten. Daarnaast is het ontbreken van directe nacontrole op het gedane werk een probleem voor telers. Ook vraagt het gebruik van veldrobots een hoger opleidingsniveau van werknemers die met de machines werken. Wil het gebruik van veldrobots in de sector toenemen, is het belangrijk dat alle huidige kinderziekten worden aangepakt.
Goede voorbereiding voorkomt teleurstelling
In potentie bieden veldrobots een oplossing voor het arbeidsvraagstuk van agrarische ondernemers en in het bijzonder van biologische akkerbouwers. Maar de praktijk toont aan dat de inzet van veldrobots wordt geremd door kinderziekten. Om teleurstelling bij het gebruik van veldrobots te voorkomen, is het verstandig dat ondernemers zich goed verdiepen in de beschikbare oplossingen.
Daarbij is het belangrijk te kijken naar wat de veldrobot voor gemak en voordelen oplevert. Levert een robot op dit moment geen van beide op? Dan kan het lonen te wachten met investeren tot de techniek verder is ontwikkeld. Een aantal tips:
- Kijk naar de totale investeringskosten. De kosten van een veldrobot zitten niet alleen in de aanschaf, maar vragen ook veel van de ondernemer op het gebied van tijd en kennisontwikkeling.
- Investeer samen met andere akkerbouwers in onderzoek naar de mogelijkheden van veldrobots. Zo'n praktijkonderzoek naar lokale omstandigheden helpt bij de afweging of een veldrobot in de praktijk voordeel oplevert. Dit kan met studiegroepen, brancheorganisaties of met kennispartners.
- Denk na over de verandering van operationeel management op je bedrijf. Een veldrobot vraagt minder direct personeelsmanagement, al zorgt het wel voor een toename in werkzaamheden binnen nacontrole.
- En tenslotte misschien wel de belangrijkste vraag: wat zijn de kosten per hectare voor het gebruik van een veldrobot op jouw bedrijf?
Wil je meer weten over de voor- en nadelen van precisielandbouw? Lees dan dit rapport. Hierin vind je meer praktische tips voor het investeren in precisielandbouw. Daarnaast gaan de accountmanagers van de Rabobank graag met je in gesprek.