Als een melkveebedrijf zijn productie omschakelt van conventioneel naar biologisch, kan het zijn klimaatvoetafdruk met wel negen procent verminderen. Dit blijkt uit een nieuwe studie onder leiding van de Martin Luther Universiteit Halle-Wittenberg (MLU) en het Leibniz-Institut für landwirtschaftliche Entwicklung in Übersetzungseconomien (IAMO), waarvoor een melkveebedrijf gedurende twee jaar in dit proces werd begeleid. Ondanks de extra inspanningen bleven ook de opbrengsten op een hoog niveau, zo schrijft het team in het tijdschrift Agronomy for Sustainable Development.
"Onze studie toont aan dat er geen tegenstelling hoeft te bestaan tussen milieuvriendelijke productie en het op peil houden van de productiviteit van een landbouwbedrijf," zegt Arthur Groß van het Instituut voor Landbouw- en Voedingswetenschappen van de MLU. Het team bestudeerde het melkveebedrijf Pfaffendorf ten noorden van Halle, dat zijn productie in 2018 heeft omgeschakeld van conventioneel naar biologisch. Met een akkerbouwareaal van ongeveer 675 hectare en meer dan 650 koeien is het biologische landbouwbedrijf een van de grootste in de regio, aldus Groß.
Andere voedergewassen
Tijdens de omschakeling werd bijvoorbeeld het voer voor de koeien veranderd: In plaats van krachtvoer zou in de toekomst meer gebruik worden gemaakt van regionaal geteelde gewassen, stro en gras. "Krachtvoer is relatief energie-intensief en wordt buiten de boerderij geproduceerd. Regionale productie van voedergewassen is daarentegen veel efficiënter qua hulpbronnen en milieuvriendelijker, aangezien er geen externe leveringen meer nodig zijn en er minder meststoffen worden gebruikt," aldus Groß. Bovendien hebben de boeren om besloten de minerale meststoffen die verboden zijn in de biologische productie, uitsluitend te vervangen door de eigen vloeibare mest van het bedrijf en geen andere organische meststoffen van buitenaf aan te kopen.
Verzameling van data
Voor en tijdens de omschakeling hebben de onderzoekers een zogenaamde "koolstofvoetafdruk"-analyse uitgevoerd op basis van internationale normen om een holistische klimaatbalans voor het landbouwbedrijf te bepalen. Daartoe hebben zij alle beschikbare gegevens over landbouwbedrijven verzameld. Dit omvat bijvoorbeeld informatie over de geteelde gewassen, het gebruik van meststoffen, de omvang van het landbouwbedrijf of het voer voor de koeien. Bij de berekening werd ook rekening gehouden met het brandstofverbruik van de gebruikte voertuigen en met de vraag of bepaalde producten moeten worden aangekocht en geleverd. "Dit alles is van belang om de koolstofvoetafdruk van een landbouwbedrijf nauwkeurig te modelleren," zegt Dr. Florian Schierhorn van IAMO. Het team berekende vervolgens de uitstoot per liter geproduceerde melk.
Negen procent minder uitstoot van broeikasgassen
Het belangrijkste resultaat: de omschakeling verminderde de uitstoot van broeikasgassen per liter met negen procent. Niet alle onderdelen van het bedrijf profiteerden echter evenveel van de verandering: terwijl de emissies van kunstmest en diervoeder aanzienlijk daalden, namen de methaanemissies van de dieren toe, omdat het hogere ruwvoergehalte van het biologische voer de spijsvertering stimuleert. Bovendien daalde de melkgift van de koeien als gevolg van de afschaffing van krachtvoer. "De daling van de opbrengsten bleef echter onder de verwachtingen en het productieniveau kon relatief goed worden gehandhaafd", aldus Schierhorn. Over het geheel genomen waren de positieve gevolgen groter dan de negatieve, zodat de uitstoot per liter tijdens de omschakeling aanzienlijk daalde.
De resultaten van de Halse onderzoekers komen overeen met onderzoeken in regio's met een vergelijkbaar intensieve productie, bijvoorbeeld in Europa en Noord-Amerika, waarin de koolstofvoetafdruk van biologische landbouwbedrijven is berekend. Het team van auteurs gaat ervan uit dat de resultaten kunnen worden overgedragen op tal van landbouwbedrijven met een soortgelijke structuur in Duitsland. "De Duitse regering heeft zich ten doel gesteld de biologische landbouw uit te breiden tot een areaalaandeel van 30 procent. Onze studie levert daarvoor klimaatpolitieke en economische argumenten", concludeert Schierhorn.
Het onderzoeksrapport is hier te vinden.
Bron: Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg