Op het bedrijf van de familie Borren – 'De Lankerenhof' in Voorthuizen – worden sinds 1999 biologische opfok- en leghennen gehouden. Chris en Marjanne Borren dragen de biologische basisprincipes een warm hart toe en tonen zich ware pioniers in de bio-pluimveehouderij. De familie doet continu onderzoek. Enerzijds voor bedrijfs-optimalisatie, anderzijds om bij te dragen aan de ontwikkeling van de gehele bio-sector. In dit artikel worden de ervaringen van het nieuwste project besproken: de toepassing van kiemgranen bij leghennen.
Marjanne en Chris Borren
Wat is kiemen? En waarom is het interessant?
Kiemen is het proces waarbij de in een zaad aanwezige kiem uitgroeit tot een kiemplant. Door dit proces komen voedingsstoffen – zoals eiwitten, aminozuren, suikers en mineralen – beschikbaar als voeding voor de kiem en worden de enzymen in de korrel actief. Deze voedingsstoffen zijn daarmee ook beter beschikbaar voor de dieren die deze kiemplanten eten. Kiemen is interessant, omdat een betere benutting van voedingsstoffen uit regionaal geteelde granen kan leiden tot een verminderde afhankelijkheid van internationale grondstoffen als soja of minerale fosfor bronnen in biologisch diervoer. Dit kan resulteren in een duurzamere vervaardiging van veevoer in lijn met de biologische kernprincipes en kringloopgedachte.
Vanwaar de keuze voor gekiemde granen?
Het idee voor gekiemde granen is gebaseerd op de natuur en het natuurlijk gedrag van het dier. Zo begint een kip met eieren leggen zodra de natuur weer 'wakker' wordt in de lente met volop daglicht en aanbod van jonge groeischeuten, ontkiemende zaden en peulen. Een kiemende korrel biedt meer voedingsstoffen en smakelijkheid dan de korrel in winterrust. Een kip laat duidelijk voorkeur zien, dus met dit idee zijn Chris en Marjanne gaan testen.
Het proces
De familie is gestart met het kiemen van granen in bakken om deze vervolgens te voeren aan dubbeldoelhanen. En met resultaat: verhoogde vitaliteit, meer kleur op de dieren en een lagere luzerne opname. Vervolgens is een gemechaniseerd testmodel vanuit Oostenrijk ingezet bij de leghennen, waaruit bleek dat de positieve effecten herhaald konden worden. Dit gaf vertrouwen om een aanpassing te doen in de bedrijfsvoering.
Via het subsidietraject 3e Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) heeft de familie kunnen investeren in een kiemmachine met aanvoer- en afvoersysteem inclusief een automatisch graanstrooisysteem. Ook is er een graanopslag gebouwd. Deze machine maakt het praktisch haalbaar om de kiemen aan de hennen te voeren. Onderdeel van het subsidietraject is onderzoek op het boerenerf: middels een drie-jaar-durend onderzoek – genaamd 'duurzame eiwittransitie door het kiemen van regionale biologische diervoedergrondstoffen' – naar de invloed van het voeren van gekiemde granen op de gezondheid en prestatie van leghennen op eigen bedrijf werd duidelijk dat er wel degelijk potentie is voor verbeterde kipprestaties. Dochter Hellen heeft zelfs haar afstudeeronderzoek aan de Wageningen Universiteit gedaan over het effect van kiemen op leghennen op het bedrijf om de positieve bevindingen te kunnen kwantificeren en wetenschappelijk te onderbouwen.
Wat was de ervaring?
Er is nog een lange weg te gaan met ruimte voor verbetering, maar zeker een met toekomstperspectief. Chris vertelt: "Het is mooi om op je eigen bedrijf dingen in de praktijk te brengen en het effect daarvan op de dieren te zien. Dat geeft ons energie! Door bijvoorbeeld meer of minder kiemen te voeren kan ik inspelen op het koppelbeeld. Het voeren van kiemen zie ik als een extra ondersteuning bij koppels met meer gezondheidsuitdagingen. Hier op de Veluwe is de pluimveedichtheid groter, met nu eenmaal een hogere virusdruk tot gevolg."
Corine Walvoort, Product Manager bij Reudink, vervolgt: "Dit project brengt je terug naar de basis: wat zijn de behoeften van het dier, wat gebeurt tijdens het proces van kiemen, en hoe kan je dit aantonen en bruikbaar maken via voederwaardering? Erg interessant om met onze kennis bij te kunnen dragen als partner in dit project en te sparren met de familie Borren. Om te kijken wat er gebeurt in de stal en daarop in te spelen met aanpassingen in het rantsoen. Wat doet het voeren van kiemen met de nutriëntenopname gedurende de dag? En op welk moment kunnen de kiemen het beste gevoerd worden? Nog voldoende vragen om aan verder te werken!"
De samenwerking tussen de familie Borren en Reudink is een voorbeeld van 'leaders in organic farming' waarbij het doel is om gezamenlijk met de klanten een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de biologische sector.
De POP3 subsidie voor de familie Borren is toegekend door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland (ELFPO) en de Provincie Gelderland.
De POP3 subsidie voor de familie Borren is toegekend door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland (ELFPO) en de Provincie Gelderland.
Klik hier voor meer informatie over De Lankerenhof.
Wilt u meer weten over het kiemen van granen in de praktijk? Bent u benieuwd naar de resultaten en wat kiemen doen voor de kip? Lees dan het artikel Granen kiemen in de praktijk.