Tijdens dit project is de problematiek in kaart gebracht aan hand van tankmelkscreening. Vervolgens zal er voor 2017 op twee melkveebedrijven een preventie- en behandelingsstrategie uitgewerkt worden.
Tankmelkscreening
Sinds enkele jaren is het relatief eenvoudig om via een analyse op antistoffen in de tankmelk een idee te krijgen van een parasitaire besmetting. In 2016 werd bij 14 Vlaamse bio-melkveebedrijven de tankmelk onderzocht op antistoffen tegen de lebmaagworm Ostertagia. Bij de helft van de bedrijven werd een ODR hoger dan 0,8 gemeten, wat overeenkomt met een productieverlies van meer dan 1 kilogram melk per koe per dag. (Vanaf een ODR van 0,5 mag een effect op de melkgift worden verwacht.)Hoewel in de biologische melkveehouderij meer weidegang kan worden verwacht liggen de resultaten in lijn met de gangbare melkveehouderij.
Besmettingskans in weideseizoen
Worminfecties in de lente zijn meestal afkomstig van overwinterde larven aanwezig in het weiland en zullen in het voorjaar actiever worden bij stijgende temperatuur. De weidebesmetting is in het voorjaar dus aanvankelijk hoog en neemt snel af naarmate de overwinterde larven afsterven onder invloed van een stijgende temperatuur.Na besmetting zullen grazende dieren na 3 weken eieren beginnen uitscheiden, die pas tegen midden juli de het infectueuze stadium bereiken. Dit noemt men de mid-zomer opstoot die sterk weersafhankelijk is. In een natte zomer zal er vanaf midden juli een hoge weidebesmetting zijn. In een droge zomer zullen de larven in de mestflatten blijven waardoor kans op besmetting kleiner is. Deze zullen wel verspreiden vanaf het moment dat het terug regent, met hogere weidebesmetting in de herfst.
Naarmate de herfst vordert, zullen meer en meer opgenomen L3 larven na overgang naar het L4 stadium in de slaaptoestand gaan. Met als resultaat dat kalveren vele van deze L4 herbergen maar weinig volwassen wormen. Dit kan leiden tot klinische symptomen van de wormbesmetting in het daaropvolgende graasseizoen, als de geïnibeerde larven beginnen te ontwikkelen.
Preventie door weidebeheer
Het weidebeheer heeft tot doel de runderen (met nadruk op het jongvee) onder gecontroleerde omstandigheden in contact te brengen met de larven, zodat ze een weerstand opbouwen. Het jongvee is in staat om na 2 weideseizoenen een stevige weerstand op te bouwen. Mogelijke maatregelen zijn: later uitweiden, maaien in het voorjaar, lagere bezetting, omweiden, bijvoederen en vroeger opstallen. Voor meer info, kijk in de tabel in bijlage.Nutraceuticals
Nutraceuticals zijn naast de gangbare ontwormingsmiddelen een andere mogelijkheid om maagdarmwormen te bestrijden. De benaming 'nutraceuticals' is een samentrekking van 'nutrition' en 'farmaceutical' en het verwijst naar planten met een hoge voederwaarde die als voeder worden ingezet maar die daarnaast nog werkzame bestanddelen bevatten ter preventie of behandeling van bepaalde aandoeningen.Tegen maagdarmwormen is er de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar de werkzame bestanddelen in cichorei en esparcette. De werkzaamheid tegen Ostertagia werd in het labo al aangetoond, maar er is nood aan meer onderzoek naar de variëteiten die een goede voederwaarde met voldoende werkzame bestanddelen combineren.
Een biologische strategie uitwerken
In het kader van het CCBT project 'Knelpuntziekten' zal voor het weideseizoen 2017 op twee melkveebedrijven een strategie worden uitgewerkt voor een optimale aanpak van Ostertagia in een biologische bedrijfsvoering. Samen met de veehouders zal in eerste instantie de beweiding van de kalveren van naderbij worden bekeken. De besmetting door Ostertagia bij de kalveren zal worden opgevolgd via mest- en bloedstalen.Voor de hele publicatie, klik hier.
Bron: BioKennis