Keuring en toezicht vleesketen weer bij overheid

Het kabinet komt met stevige en ingrijpende maatregelen om de risico's op voedselveiligheid in de vleesketen aan te pakken en zoveel mogelijk te beheersen. Zo moeten bedrijven via een gedragscode en aansprakelijkheid meer eigen verantwoordelijkheid nemen, komt er een omvangrijke aanpak om fraudeurs op te sporen en zal toezicht en keuring volledig binnen het publieke domein gaan vallen. Ook zijn een verscherping van importcontroles en modernisering van Europese regelgeving nodig. De maatregelen volgen op het al ingezette plan van aanpak om de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) als toezichthouder anders in te richten en financieel en organisatorisch te versterken. Dat schrijven staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken en minister Schippers van Volksgezondheid dinsdag 10 juni in een brief aan de Tweede Kamer.

Hiermee neemt het kabinet vrijwel alle aanbevelingen over van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV), die op verzoek van Dijksma onderzoek deed naar risico's in de vleesketen. De OVV concludeerde onder meer dat het systeem dat de veiligheid van vlees moet borgen, niet werkt zoals beoogd en zich niet richt op fraude. Verder schiet de hygiëne bij de slacht tekort en maken private partijen en publiek toezicht hun verantwoordelijkheid onvoldoende waar.

Gedragscode en aansprakelijkheid bedrijven

Het bedrijfsleven is zelf primair verantwoordelijk voor de kwaliteit en veiligheid van vlees. Deze verantwoordelijkheid is onvoldoende genomen, terwijl hygiëne, veiligheid, integriteit en traceerbaarheid in elke schakel binnen de vleesketen geborgd moet zijn. Daarom wordt er met het bedrijfsleven in navolging van de Nederlandse corporate governance code een gedragscode ontwikkeld om onder meer deugdelijk bestuur vast te leggen in de vleessector. Verder krijgt onderlinge private aansprakelijkheid van bedrijven in de vleesketen een grotere rol. Door contracten conformeren bedrijven zich aan afspraken over kwaliteit, veiligheid en integriteit. Wanneer bedrijven hier niet aan voldoen, volgen sancties of zelfs verwijdering van bedrijven uit het zogenoemde private kwaliteitssysteem.

Omvangrijke aanpak tegen vleesfraude

Fraude met vlees is ontoelaatbaar. Daarom zet de overheid in op een multidisciplinaire en integrale aanpak van fraude met vlees in het toezicht en opsporing. De NVWA traint meer inspecteurs specifiek in fraudegevoeligheid en intensiveert onaangekondigde controles en productonderzoek. Verder versterkt de NVWA de samenwerking met instanties als het Openbaar Ministerie, FIOD, Douane en internationale opsporingsorganisaties als Europol en Interpol. Bovendien is er vanuit de Europese Commissie een voedselfraude-netwerk opgericht, om lidstaatoverschrijdende aspecten aan te pakken. Overtreders kunnen rekenen op stevige boetes en de NVWA kan hun bedrijf stilleggen.

Keuring en toezicht volledig bij overheid

Het toezicht en de keuring op het veterinaire en fytosanitaire terrein moet volksgezondheid en voedselveiligheid bewaken. Op basis van de overwegingen van de OVV en geconstateerde kwetsbaarheden bij toezichts- en keuringsgerelateerde taken door private partijen, is besloten om publiek toezicht en keuring volledig onder publieke verantwoordelijkheid te brengen, met specifieke aandacht voor het scheiden van keuring en toezicht. Een ingrijpende maatregel, zowel organisatorisch als financieel. Er mag geen enkele discussie bestaan over de borging van volksgezondheid en voedselveiligheid.

Verscherpen importcontroles

Voedsel afkomstig uit landen buiten de EU komt op de Nederlandse markt via grensinspectieposten. Deze posten doen controles om de voedselveiligheidsrisico's voor de Nederlandse consument te minimaliseren. Het kabinet wil dat de controles beter en risicogericht worden uitgevoerd.

Moderniseren Europese regelgeving vleeskeuring

Tenslotte is de Europese wetgeving voor de vleeskeuring verouderd en conservatief. Nederland stimuleert de Europese Commissie dan ook om nieuwe keuring- en toezichtmethoden in pilots te toetsen. De Commissie werkt aan de modernisering van vleeskeuring en het toezicht in het slachthuis en onlangs is op basis van een proef in Nederland de keuring van varkens aangepast.