Besmettelijke Panama disease in banaan verspreidt zich opnieuw verder

Panama disease zorgt voor grote schade in de bananenteelt in Zuidoost-Azië. Onderzoekers van Wageningen UR (University & Research centre) hebben, samen met een aantal partners, aangetoond dat deze ziekte, veroorzaakt door de schimmel Fusarium oxysporum f. sp. cubense nu ook voorkomt in Jordanië. Dit betekent dat Panama disease zich steeds verder verspreidt en de grote bananen-producerende landen in Afrika en Latijns-Amerika verder in de gevarenzone komen. Een internationale aanpak is nodig om de voedselzekerheid van miljoenen mensen te waarborgen. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Plant Disease.



De banaan is niet alleen het meest favoriete stuk fruit ter wereld maar is voor veel mensen ook een belangrijke voedselbron. In de vorige eeuw werden tienduizenden hectares bananen in Latijns Amerika verwoest door Panama disease. Bananenplanten stierven massaal af en bodems raakten voor tientallen jaren besmet. De introductie van de resistente 'Cavendish' banaan redde de teelt en klonen van de Cavendish banaan worden nu wereldwijd verbouwd. Eind vorige eeuw is in Zuidoost-Azië een nieuwe, zeer agressieve stam van de schimmel, die Panama disease veroorzaakt, ontdekt: Tropical Race 4 (TR4). Deze schimmelstam tast de Cavendish banaan massaal aan in Zuidoost-Azië en op dit moment is er nog geen middel om de banaan te beschermen.

Men vermoedde een aantal jaren geleden in Jordanië dat een aantal bananenplantages besmet was met Panama disease. Het Ministerie van Landbouw stuurde later monsters van de schimmel naar Prof. Randy Ploetz van de University of Florida, die ze vervolgens doorstuurde naar Gert Kema, onderzoeker bij Wageningen UR. PhD studenten uit de onderzoeksgroep van Gert Kema hebben verschillende bananenplanten geïnfecteerd met de schimmelmonsters uit Jordanië. Deze planten kregen dezelfde symptomen als bananenplanten geïnfecteerd met monsters uit Zuidoost-Azië. Uit DNA testen bleek het om dezelfde schimmelstam (TR4) te gaan. Hiermee hebben de onderzoekers uit Wageningen nu vastgesteld dat TR4 zich ook buiten Zuidoost-Azië verspreid heeft.

In Jordanië worden relatief weinig bananen geteeld. De bananenplantages beslaan zo’n 1000-1500 hectare land. Maar 80% van deze plantages zijn nu besmet. Hoe de verspreiding van Panama disease vanuit Zuidoost-Azië plaatsgevonden heeft is onduidelijk. Gert Kema stelt dat de verspreiding van TR4 naar Afrika slechts een kwestie van tijd is. In Afrika zijn bananen een belangrijk onderdeel van het dieet, en de introductie en verspreiding van Panama disease bedreigt de voedselzekerheid van miljoenen mensen. Gert Kema: "Er is een internationale aanpak nodig om verspreiding van Panama disease te voorkomen en in het ergste geval te beheersen."

Wageningen UR heeft dit onderzoek samen met de University of Florida, het Jordaanse National Center for Agricultural Research and Extension en de University of Jordan uitgevoerd. Het onderzoek is gefinancierd door INREF, een publiek private samenwerking tussen Wageningen UR en een aantal internationale partners. Samen proberen zij oplossingen te vinden om de desastreuze effecten van Panama disease tegen te gaan.

Voor meer informatie over de projecten van Wageningen UR en over Panama disease kunt u terecht op de website www.panamadisease.org.