"Vleeskeurmeesters: "Schadelijke bacteriën en afgekeurd vlees in voedselketen"

Binnen de Nederlandse slachterijen komen ziekteverwekkende bacteriën als E.coli op vlees terecht dat voor menselijke consumptie wordt geproduceerd. Ook vlees dat afkomstig is van zieke dieren belandt in de voedselketen. Dat verklaren keurmeesters van de Kwaliteitskeuring Dierlijke Sector (KDS) in ZEMBLA (donderdag 5 september om 21:10 uur bij de VARA op Nederland 2). De keurmeesters van KDS werken onder verantwoordelijkheid van de NVWA, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Dinsdag 3 september maakte staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken bekend het toezicht op slachterijen te willen verbeteren, omdat het toezicht volgens haar nu onvoldoende functioneert om op incidenten te kunnen reageren. Zo wil ze bij misstanden bij slachtbedrijven sneller boetes opleggen. Bij intimidatie van bijvoorbeeld controleurs die toezien op de voedselveiligheid moet het bedrijf direct worden stilgelegd.



'Mestbezoedeling' is de oorzaak van het feit dat bacteriën als E.coli op consumptievlees terecht komen, doordat de darmen tijdens het slachtproces worden kapot geprikt. Daardoor verspreidt de darminhoud zich over het karkas. De keurmeesters vertellen in ZEMBLA dat er dagelijks grote hoeveelheden vlees onder de stront zit. "Ik denk dat wij op ongeveer 60 procent van de karkassen mestbezoedeling hebben. Het komt door een te hoge bandsnelheid, mensen die hun handen niet ontsmetten of die hun messen niet schoonmaken", aldus een keurmeester.

Keurmeesters hebben slechts enkele seconden om een karkas te keuren, waardoor zij afwijkingen missen. Bovendien mogen zij als gevolg van de in 2005 in de grote slachterijen ingevoerde zicht- of ketenkeuring karkassen slechts visueel controleren, en geen organen meer insnijden ter controle op ziekten of afwijkingen. Een keurmeester: "De kans dat wij afwijkingen, abcessen en ontstekingen, missen is zeer groot. Dus die komen in de voedselketen terecht."

Hoewel slachterijen wettelijk verplicht zijn om mest ruim weg te snijden van het karkas, gebeurt dat volgens de keurmeesters in veel gevallen niet: "Het komt gewoon heel vaak voor dat mest wordt weggespoten of met een mes wordt weggeschraapt, zodat het helemaal verspreid raakt over het hele karkas, dus over het vlees. We zien dat ze het afvegen met papieren doekjes met wat water erop. Ze proberen het op allerlei manieren te verdoezelen. Want elke gram die ze wegsnijden kost het bedrijf geld."

Microbioloog T.Wijtzes van onderzoekslaboratorium WFC Food Safety stelt in ZEMBLA dat mestbezoedeling een groot gevaar is voor de volksgezondheid: "Mest op het karkas vind ik ontzettend smerig. Want daar zit gewoon die E.coli bacterie in en die darmen zitten daar vol mee. E. coli heeft nu ook een aantal varianten, die zijn gewoon zwaar ziekteverwekkend. Daar kun je ziek van worden en zelfs dood aan gaan."

De keurmeesters van de KDS werken onder verantwoordelijkheid van de NVWA en in de grote slachterijen is permanent een dierenarts van de NVWA aanwezig. De keurmeesters daarover in ZEMBLA: "De afwijkingen die wij constateren, worden vaak niet door dierenartsen herkend. Een ziek dier dat niet voor menselijke consumptie geschikt is, wordt vaak goedgekeurd."

De KDS-ers verklaren bovendien onder druk te worden gezet door hun eigen directie. Hen wordt verstaan gegeven: "Houd je afzijdig, maak geen melding van misstanden, maak geen melding van mestbezoedeling. Door geen meldingen te krijgen hoeven ze niet op te treden, hebben ze ook geen problemen."

In een reactie op de verklaringen van de keurmeesters laat de NVWA in een schriftelijke reactie aan ZEMBLA weten: "De situatie die u schetst is ernstig. Wij zijn op dit moment bezig met de aanpak van de problemen in het veterinaire domein. Daarom geven wij op dit moment geen verdere reactie."

Omdat de klokkenluiders van KDS vrezen hun baan te verliezen en financieel aan de grond te raken, durfde geen van hen herkenbaar in beeld verklaringen af te leggen. FNV-bestuurder (vleessector) J. Klijn hierover: "Als mensen zeggen, pas op het gaat daar fout, dan krijgen ze te horen; dat is jouw taak niet. Iedereen die wat lelijks over zijn baas zegt, gaat er links om of rechtsom uit. Dat gebeurt echt." ZEMBLA heeft de identiteit en geloofwaardigheid van de KDS werknemers grondig onderzocht. Hun verklaringen zijn consistent en onafhankelijk van elkaar opgenomen.

ZEMBLA - 'Sjoemelen met vlees' donderdag 5 september om 21:10 uur bij de VARA op Nederland 2.