Biohuis, de vereniging van biologische boeren en tuinders, heeft op verzoek van het ministerie van LNV advies uitgebracht over de wijze waarop voorlopers in de veehouderij beschermd kunnen worden in het stikstofbeleid. De positieve effecten van de biologische landbouw zijn in onderzoek aangetoond en ook door het ministerie erkend, maar in het stikstofbeleid lijken ze nog niet mee te tellen. Veel biologische veebedrijven kregen in 2023 een onterechte kwalificatie als piekbelaster. Of ze kregen een negatieve beoordeling van de bank omdat ze dichtbij natuur zitten. Diverse bedrijven vrezen voor hun voortbestaan. Biohuis heeft knelpunten en aanbevelingen op een rij gezet.
Foto: Wieneke Wolthuis
De Tweede Kamer sprak zich eerder uit voor het ondersteunen van koplopers om bedrijfsbeëindiging van voorlopers zoals biologische en natuurinclusieve bedrijven te voorkomen. De zorg van de Kamer speelde met name bij het stikstofbeleid. Biohuis bestuurder Maria Buitenkamp: "Relatief veel van de voorlopers bevinden zich dichtbij kwetsbare natuurgebieden. De biologische landbouw levert daar juist een waardevolle bijdrage aan beleidsdoelen rond natuur, milieu en waterkwaliteit onder andere door lagere stikstofemissies en het afzien van chemische bestrijdingsmiddelen. Maar toch kregen diverse biologische veehouders in 2023 - vaak ten onrechte - de kwalificatie ‘piekbelaster'. Dat komt door het rekenmodel voor ammoniakuitstoot uit stallen, dat niet past bij de bedrijfsvoering van met name biologische melkveehouders." Sybrand Bouma, voorzitter van De Natuurweide en aangesloten bij Biohuis: "De bereikte resultaten van biologische bedrijven worden met dit model niet zichtbaar terwijl onderzoeken aantonen dat we meerdere emissies ruwweg halveren. Erkenning van onze resultaten in regelgeving is nodig voor onze bestaanszekerheid en versterkt een functionele inzet van
biologische bedrijven in het landelijk gebied."
In de problemen
Maar piekbelaster of niet, banken begonnen zelf bedrijven af te waarderen die dichtbij natuurgebieden liggen. Gevolg is dat bioboeren opeens in de problemen komen bij de (her)financiering van hun bedrijf en bij bedrijfsoverdracht, waardoor het voortbestaan van hun bedrijf in gevaar is. Terwijl financiële regelingen niet gericht zijn op voorlopers die al eerder investeerden en goed presteren, maar op het verduurzamen van 'vervuilers'.
De biologische sector vreest ook dat sommige regelingen voor verduurzaming uit de 'aanpak piekbelasting' zo aantrekkelijk zijn, dat dit leidt tot oneerlijke concurrentie met bestaande bio-bedrijven. Zo kunnen bijvoorbeeld hoge hectare premies voor gangbare bedrijven leiden tot overbieden op pachtgronden, die nu nog door bestaande bio-boeren gepacht worden.
Aanbevelingen
Om de beschreven knelpunten op te lossen doet Biohuis onder andere deze aanbevelingen:
- Erken de reeds doorgevoerde verduurzaming en extensivering van biologische bedrijven.
- Zorg voor deskundige zaakbegeleiders die helpen om voorlopers te beschermen.
- Stimuleer provincies om biologische landbouw op te nemen in de gebiedsplannen.
- Maak afspraken met banken, financiers en grondeigenaren over het (blijven) verstrekken van financiering en het verpachten van grond aan biologische boeren.
- Zorg dat Rijksdiensten biologische grond voor bio-bedrijven behouden, ook bij pachtuitgiftes.
- Zorg voor subsidie regelingen voor innovaties die niet alleen gericht zijn op stalsystemen en technieken, maar ook op innovatieve kennis- en monitoringsystemen zoals de BioMonitor, waarmee milieuprestaties gemeten en verbeterd kunnen worden.*)
*) Pilot BioMonitor is een onderzoek en monitoring project van biologische melkveebedrijven van Wageningen University and Research, gefinancierd door het Ministerie van LNV.
Klik hier voor het complete rapport.
Voor meer informatie:
Biohuis
[email protected]
www.biohuis.org