"De landbouwministers zijn er vandaag nog niet uitgekomen in Brussel, maar wederom hield Minister Adema een gloedvol betoog om dwars tegen de wil van de Tweede Kamer en een meerderheid van de bevolking voor plannen te stemmen om gentechvoedsel zonder etikettering op de markt te brengen", aldus Bert van Ruitenbeek, die samen met Michaël Wilde (directeur Bionext) namens de initiatiefnemers van het Groenboerenplan en de ketenorganisatie voor biologische landbouw en voeding onderstaand opiniestuk schreef. "Minister Adema legt de wensen van de politiek en samenleving naast zich neer", luidt hun mening.
Gentechvoedsel dreigt verplichte kost te worden
Recent haalde landbouwminister Adema veel verontwaardiging op zijn hals, toen hij ondanks herhaalde oproepen van de Tweede Kamer in Brussel niet wilde pleiten tegen de verlenging van toelating voor het onkruidverdelgingsmiddel glyfosaat. Wederom lijkt het erop dat onze regering de belangen van de agro-industrie laat prevaleren boven de wensen van de Tweede Kamer. Het gaat deze keer om zaad- en pootgoed. Grote bedrijven willen zaadgoed dat tot stand is gekomen middels nieuwe genetische modificatie (GMO's) technieken -waarbij op DNA-niveau wordt geknutseld met planten - zonder risicoanalyse en zonder etiketteringsplicht op het eindproduct op de markt kunnen brengen.
De onderhandelingen in Brussel zijn nog in volle gang, maar Minister Adema lijkt - mocht het komende maandag in stemming wordt gebracht - voor een voorstel te gaan stemmen dat de weg vrijmaakt voor deze zogenaamde deregulering. De opstelling van Adema is in tegenspraak met de strekking van een breed aangenomen motie in de Tweede Kamer. In die motie wordt gepleit voor keuzevrijheid voor burgers om te kunnen weten wat er in hun voedsel zit; voor een biologische sector die vrij kan blijven van gentech en tegen de verdere machtsconcentratie van enkele agrochemische multinationals. Ook onderzoek van het Rathenau instituut wijst uit dat de overgrote meerderheid van de burgers keuzevrijheid voor het voedsel wil en zorgen heeft over de machtsconcentratie van agrochemische bedrijven. Een petitie in dit kader werd door 45.000 burgers ondertekend en begin oktober aangeboden aan de Tweede Kamer.
Verdienmodel
Voor de nieuwe wetgeving die nu in stemming wordt gebracht in Brussel, is jarenlang intensief gelobbyd door bedrijven als Bayer en Syngenta, waarbij voedselzekerheid als argument werd gebruikt. Dat is op z'n zachtst gezegd een onbewezen belofte. Onze voedselzekerheid wordt alleen maar minder als deze bedrijven via patenten – die aan deze zogenaamde NGT's (Nieuwe Genomische Technieken) zijn verbonden – nog meer macht krijgen over het voedselsysteem. De eerste generaties GMO's – waar destijds ook soortgelijke beloftes werden voorgespiegeld – hebben in Zuid Amerika tot enorme monoculturen geleid, waarbij planten met GMO technieken resistent werden gemaakt voor het door deze bedrijven zelf geproduceerde landbouwgif Round-up, met name bij sojateelt. Grootschalige productie van deze gentech soja voor veevoer verdringt daar de voedselproductie voor de lokale bevolking. Het is een verdienmodel en de volgende stap in de industrialisering van ons voedselsysteem. Geen route naar een veerkrachtige en milieuvriendelijke landbouw.
En juist ook voor de op duurzaamheid goed presterende biologische landbouw die vrij wil blijven van gentech, wordt in het voorstel niets geregeld. Er staan bijvoorbeeld geen afspraken in voor het voorkomen van besmetting en over juridische aansprakelijkheid.
Landbouw kan alleen integraal duurzaam zijn als het gebaseerd is op bodemvruchtbaarheid en voldoende biodiversiteit om ziekten en plagen te kunnen beheersen. Monoculturen zijn per definitie kwetsbaar en hebben meer behoefte aan kunstmest en pesticiden. Bovendien worden er met de zogenaamde nieuwe genomische technieken geen eigenschappen ingebouwd, die niet ook met klassieke veredeling gerealiseerd kunnen worden.
Pauzeknop indrukken
Terwijl Nederland de doelstelling heeft om in 2030 naar 15% biologische landbouw toe te groeien (in Europa 25%) gaat minister Adema zoals het er naar uitziet 11 december gewoon voor de plannen in Brussel stemmen. Wij vinden dat onverantwoord en dat de pauzeknop nu moet worden ingedrukt om tot werkbare afspraken te komen waarbij de keuzevrijheid voor de consument wordt gegarandeerd, de bio-sector vrij kan blijven van gmo's, zonder voor de kosten op te moeten draaien. en om te voorkomen dat enkele multinationals via patenten op natuurlijke eigenschappen zich ons voedselsysteem toe-eigenen. DNA is van de natuur en daarmee van ons allemaal.
Michael Wilde, directeur Bionext, namens de ketenorganisatie voor biologische landbouw en voeding
Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter namens de initiatiefnemers van het Groenboerenplan