De overheid en de retail kunnen met een paar aanpassingen relatief snel het voedselaanbod in de supermarkt verduurzamen, vindt bio-boer Digni van den Dries.
Voedselaanbod kan snel duurzamer
Supermarktorganisaties spelen de hoofdrol in de verkopen van voedsel aan ons, mensen. Ze hebben een marktaandeel van 90 procent verkregen in de verkopen van voedsel. Ruim 70 procent van hun productenpalet heeft geen vermelding in de schijf van vijf; het aandeel echt-duurzaam/biologisch is lager dan 90%
De oorzaak voor die situatie ligt deels in het verdienmodel van de supers. Dat verdienmodel kent één basisregel: winst is een resultante van de omzetsnelheid/m2 schap x de marge per m2 schap. Die basisregel leidt tot een logisch lijkende economische 'mores': als een product wat langzamer loopt dan hoort daar een hogere marge bij.
En dat is wat er bij biologische producten is gebeurd. Die producten zijn iets duurder qua productiekosten. De aanvangsfase wordt gekenmerkt door lage omzetten. Dit duurdere product krijgt in de winkel een veel hogere prijs mee. Aangezien de consument duurzaamheid nog niet geïntegreerd heeft in zijn aankoopbeslissingen blijven de verkopen op laag niveau hangen.
Vervolgens 'plakt' de category-manager er een hogere marge op; want dat is nu eenmaal de economische 'mores' in supermarkt-land. Daarna begint het duurzame product aan een 'reis' die binnen het jaar leidt tot het imago duur en elitair. Wat overblijft: een kleine consumentenkring voor dat product
Dat is het tragische lot van biologische producten in een notendop. Prachtige maatschappelijk gewenste producten die duur gevonden worden en als elitair betiteld worden.
Kan je ontsnappen aan deze tragiek? Ja dat kan; er zijn zelfs diverse mogelijkheden voor.
- Het hanteren van een andere bedrijfseconomische 'mores' in de Retail. Wat nu als we de 'mores' veranderen en de biologische producten 'belasten' met een lage marge en de verliezen daarop 'terugverdienen' door de 70 procent onduurzame/ongezonde producten wat meer te belasten met marge? Gevolg: er is voor consumenten geen economische reden om voor de onduurzame producten te kiezen.
- De BTW op biologische producten wordt op 0 gezet. Dat heeft twee gevolgen: deze erkend-duurzame producten worden goedkoper en vanuit de productiezijde zal er beweging op gang komen om ook die kwalificatie te behalen.
- Werken aan verdere bewustwording onder consumenten. Dit is met name afhankelijk van een heldere wil van de overheid om op dat gebied beleid te maken.
- Wettelijke verplichtingen om het bio-aandeel in de verkopen op te krikken. Deze maatregel zal enorm helpen maar heeft het karakter van 'door de strot duwen'.
- Aan de marketingkant zijn er soms verbetermogelijkheden. Betere marketing ten aanzien van bio zal alleen in vruchtbare aarde vallen indien dat ingebed is in een langdurige en duidelijke overheids-wil.
In deze volgorde zie ik ook de kansrijkheid. De consument houdt bij 1 keuzevrijheid waardoor het bedrijfsleven 'wakker' genoeg blijft om op vele productaspecten vooruitgang te blijven zoeken. Biologische producten worden bereikbaar voor het armere deel van de bevolking. En de kosten van een dergelijke move worden gedragen door de kopers van niet-duurzame-producten. Volgens mij de maatregel bij uitstek om snel resultaten te boeken. Makkelijk invoerbaar ook, mits de retail uit haar prisoners dilemma geholpen wordt.
Digni van den Dries
Biologische boer uit Ens