We besteedden in 2019 18% meer aan duurzaam voedsel dan het jaar hiervoor. Consumenten zijn best bereid meer aan duurzaam voedsel uit te geven. Ook groeide het aanbod gestaag. Van de ruim 56 miljard euro die we vorig jaar aan voedsel besteedden gingen er 7,7 miljard euro op aan duurzaam eten. In 2018 was dat nog 6,5 miljard euro. Dit staat in de Monitor Duurzaam Voedsel van Wageningen Economic Research.
Producten met het Keurmerk Beter Leven zijn het meest verkocht. In 2019 gingen voor zo'n 2,8 miljard van deze producten over de toonbank. Gevolgd door het label Biologisch (1,6 miljard) en aan producten met het label UTZ Certified gaven we 1,5 miljard uit. Dit betekent voor Biologisch een toename van 5% ten opzichte van 2018. Naar schatting heeft de Nederlandse consument in 2019 in totaal circa 1,7 miljard euro besteed aan duurzaam voedsel met het keurmerk Biologisch. Dit is inclusief de afzet van biologisch in de verkoopkanalen die niet meegenomen zijn in deze monitor, zoals
buitenlandse levensmiddelenzaken, ambulante handel, puur online handel, en voedingsspeciaalzaken als bakkerijen, slagerijen en delicatessenwinkels.
Figuur 1 Aandeel per keurmerk in de bestedingen aan duurzaam voedsel inclusief stapeling a) in de gemeten kanalen, 2019.
a) Een artikel kan meerdere keurmerken hebben. Het totaal van de keurmerken ligt daardoor hoger dan het totaal aan bestedingen aan duurzaam voedsel; b) De groep overig bestaat uit keurmerken Label Rouge en Vrije Uitloop.
Bron: data CBS, Wageningen Economic Research, Foodstep, Bionext; bewerking Wageningen Economic Research.
Wageningen Economic Research deed onderzoek in supermarkten, foodservice (horeca) en winkels die gespecialiseerd zijn in duurzame voeding en keek naar de productgroepen aardappelen, groenten en fruit, brood, granen, koek en gebak, eieren, houdbare producten, samengestelde maaltijden, koffie, thee, vis, vlees, vleeswaren, zuivel en dranken.
Duurzaam voedsel wordt in de Monitor Duurzaam Voedsel gedefinieerd als voedsel waarbij tijdens de productie en verwerking meer rekening is gehouden met milieu, dierenwelzijn en/of sociale aspecten dan wettelijk verplicht is, en is herkenbaar voor consumenten door een onafhankelijk gecontroleerd keurmerk op het product.
On The Way to PlanetProof is de grootste stijger
Het keurmerk On The Way to PlanetProof verdient aparte vermelding omdat het recent is geïntroduceerd bij veel producten zoals aardappelen, uien, groente, fruit, kruiden, zuivel, eieren en dranken. Grote kans dat je naar een product grijpt met dit keurmerk dus. Gevolg van deze opschaling: een vijf keer zo’n hoge omzet in 2019 dan in 2018, te weten 492%.
On The Way to PlanetProof gaat uit van een integrale benadering en neemt verschillende duurzaamheidsthema’s mee waarvan klimaat, bodem, landschap, biodiversiteit, water en dierwelzijn er een paar van zijn. Andere gemeten keurmerken zijn ASC, Biologisch, Beter Leven, Fair Trade/Max Havelaar, MSC, Rainforest Alliance, UTZ Certified, Label Rouge en Vrije Uitloop en kennen een stijging van tussen 5% en 14%.
Supermarkten en foodservice worden duurzamer
Om te beginnen bij de supermarkten. Hier zie je consumenten de grootste switch naar duurzame opties maken. We vulden onze winkelwagens zo’n 19% meer dan vorig jaar met producten die een duurzaamheidskeurmerk dragen. In de foodservicesector kozen we in vergelijking met vorig jaar 16% meer voor duurzaam. In gespecialiseerde duurzame winkels is de stijging het minste: 2% meer duurzame aankopen dan vorig jaar.
Foodservice: veel duurzame zuivel
In de foodservice zoals horeca, catering, zorginstellingen en recreatieplekken wordt mede door de uitbreiding van het label On The way to PlanetProof veel meer duurzame zuivel gebruikt. Dit zie je bijvoorbeeld in een stijging van 78% in het gebruik van zuivel. Eieren, groenten en fruit daalden met respectievelijk 12% en 11% in gebruik. Een echte verklaring is hiervoor niet te vinden. In zorginstellingen is de toename in verkoop van duurzaam voedsel het hoogst met 42%. Bij verkooppunten onderweg, zoals in vliegtuig, auto en trein is de omzet voor duurzaam voedsel juist gedaald met 11%.
Biologische winkels moeten hard concurreren
Gespecialiseerde duurzame winkels, waar ze vooral biologische en biodynamische voeding verkopen, moeten sinds 2015 hard concurreren met supermarkten, die vaak ook biologische voeding tegen een lagere prijs verkopen. Maar in 2019 is er voor het eerst een stijging in omzet met 2%, wat mede veroorzaakt is door de btw-verhoging. De btw is van 6% naar 9% gestegen. De facto is er daarom sprake van reëel omzetverlies. Zuivel laat de grootste groei zien. Ook andere producten, zoals brood, granen en gebak, eieren en vis toonden een kleine groei.
Bestedingen stijgen in bijna alle productgroepen
Aan duurzame vlees en vleeswaren, koffie en thee en houdbare producten, samengestelde maaltijden en overig besteedden mensen het meest. Vooral eieren en zuivel kochten we veel meer ten opzichte van vorig jaar. We kozen 81% meer dan vorig jaar voor duurzame zuivel en 58% meer voor duurzame eieren. Vlees en vleeswaren steeg met 10%.
Klik hier om de Monitor Duurzaam Voedsel 2019 te lezen.
Bron: WUR