Het is een gezellige boel op het erf van biologische pluimveehouderij De Lankerenhof in Voorthuizen. In de wei van Chris (55) en Marjanne (54) Borren lopen twee paarden, er zijn wat koeien en in de boomgaard scharrelen kippen en een paar hanen. In de legstallen zorgen duizenden kippen elk jaar voor zo’n 3 miljoen eieren, die zijn erkend als Veluws streekproduct.
Foto: Rabobank
"Ik mag dan opgegroeid zijn tussen de kippen, vraag mij niet wie er eerder was, de kip of het ei", zo begint Chris Borren zijn verhaal. We zitten met een kop koffie aan de keukentafel. "Ik woon hier al mijn hele leven. Eerst was de boerderij van mijn opa en oma, toen van mijn ouders en sinds 1994 boeren Marjanne en ik hier. Vijf jaar later stapten we over op biologisch, iets wat in die tijd nog niet gangbaar was. Ik wilde met de dieren en hun verzorging bezig zijn in plaats van met cijfers, machines en managementtaken. Kippen zijn geweldige beesten. En ja, je hebt er altijd ondeugden tussen zitten. Kippen die er een sport van maken om uit te breken bijvoorbeeld. Zo hadden we er eentje die dagelijks via het kattenluik ons achterhuis binnensloop om een ei te leggen. Kippen zijn nieuwsgierig en wanneer ze zich vervelen, worden ze chagrijnig, wat dat betreft zijn het net mensen. Daarom geven wij onze kippen een kipwaardig bestaan. Er is genoeg ruimte en volop leven in de brouwerij, dus vervelen is er niet bij."
Marjanne, die er bij is komen zitten, vult haar man aan. "Gezonde producten geven gezonde mensen. Van huis uit ben ik apothekersassistent en ik weet als geen ander hoeveel medicijnen mensen nemen. Maar geloof mij, als je de oorzaak niet weghaalt, los je niets op. Door gezond te eten, zorg je er preventief voor dat je gezond blijft. Alles wat een kip aan goed of slecht voedsel binnenkrijgt, gaat rechtstreeks naar het ei. Onze kippen krijgen biologisch voedsel, dus zit er in hun eieren niets dan goeds."
Foto: Rabobank
Stofbaden
De Lankerenhof bestaat uit twee leghennenstallen en een opfokstal, alle voorzien van een uitloop naar buiten. "Kippen zijn van oorsprong dieren die in de bosrand leven", vervolgt Marjanne, "daarom hebben wij een natuurlijke leefomgeving gecreëerd door vijf hectare grond aan te planten met struiken, knotwilgen, houtwallen en olifantsgras. Door deze gevarieerde en beschutte beplanting schromen de hennen niet om er ver op uit te trekken om rond te scharrelen en stofbaden te nemen." Daglicht is belangrijk voor een kip. Het is goed voor hun gezondheid, maakt de hennen actiever en zorgt tegelijkertijd voor rust. Voor de donkere winterdagen zijn speciale daglichtlampen gemonteerd en de stallen hebben daglicht doorlatende zijwanden, iets wat bij veel pluimveebedrijven niet het geval is, omdat ze de kippen liever rustig houden in het donker. "Maar zo werkt het niet", vertelt Chris. "Als je kippen het licht ontneemt, kroppen ze hun energie op en gaan ze hoe dan ook stuiteren van de stress." Het echtpaar Borren boert biologisch, maar gaat daarin verder dan de regels hun voorschrijven. Zo hebben zij als enige hanen rondscharrelen. Chris legt uit waarom 1 procent van hun pluimvee haan is. "Hennen kunnen onderling behoorlijk kissebissen. Een haan staat daarboven, door de pikorde zorgt hij voor rust bij het vrouwvolk, ook wat dat betreft zijn het net mensen, haha! Daarbij komt dat de haan alarm slaat zodra er buiten gevaar dreigt."
Haantjes voor het vlees
Vroeger hadden kippen een dubbel doel: de hennen werden gehouden om eieren te leggen en de haantjes zorgden voor het vlees. Na de Tweede Wereldoorlog is er, om zo efficiënt en goedkoop mogelijk eieren en vlees te produceren, een tweedeling in kippenrassen ontstaan. Rassen die gefokt zijn om eieren te leggen en rassen die veel vleesaangroei hebben in korte tijd. De hennen en de haantjes van de vleesrassen worden gebruikt voor de vleesproductie, maar de haantjes van de legrassen zijn, omdat ze geen eieren leggen, 'nutteloos' en worden gedood. "En dat vinden wij zonde", legt Marjanne uit, "hun vlees is juist lekker. Daarom hebben wij de hanen hun vooroorlogse bestemming teruggegeven door zoveel mogelijk haantjes weer op te laten groeien voor het vlees." De Lankerenhof houdt het energiegebruik zo laag mogelijk; de daken zijn extra geïsoleerd, binnenkort komen er zonnepanelen en alles wordt hergebruikt. De houtsnippers van de wilgen dienen om de uitloop droog te houden en de warme lucht in de legstal wordt hergebruikt voor het drogen van mest waardoor de ammoniakuitstoot beperkt blijft. Het stel kan nog veel meer vertellen over hun bedrijf, maar het werk roept. Maar eerst wordt er geluncht met, hoe kan het anders, eieren. Chris: "We eten er dagelijks twee. Ik gebakken op brood, mijn vrouw gekookt bij een salade."
Bron: Rabobank