De combinatie van bomen en landbouw - agroforestry - is niet alleen een manier om de landbouw te verduurzamen, het heeft ook een positief effect op de bedrijfsvoering.
Agroforestry biedt veel mogelijkheden voor de landbouw, zo blijkt uit het promotieonderzoek van promovendus Paul Pardon (UGent en ILVO). Hij toonde aan dat het aanplanten van bomenrijen een gunstig effect heeft op de bodemkwaliteit en op de aanwezigheid van plaagbestrijdende insecten. Om de effecten van agroforestry in de praktijk te verkennen, organiseerde het Vlaamse Consortium Agroforestry in september 2018 een excursie voor groep landbouwers, landbouwers in spe, onderzoekers, studenten en adviseurs naar Noord-Frankrijk. Op het programma stonden zeven agroforestrysystemen.
Natuurlijke plaagcontrole
De ervaringen van die excursie zijn samengevat in het artikel 'De positieve effecten van agroforestry zijn geen fabeltje'. Zo werd akkerbouwer Marc Lefebre bezocht die op 70 hectare 25.000 bomen heeft geplant. Doordat de bomen een deel van zijn landbouwareaal innemen, kost hem dat zo'n € 40/hectare/jaar aan opbrengstderving. Daartegenover staat een winst van € 20/hectare/jaar doordat hij door natuurlijke plaagcontrole minder bestrijdingsmiddelen hoeft in te zetten. Lefebre hoopt in de toekomst ook de resterende € 20 terug te verdienen door valorisatie van het hout. Hij denkt aan erosiecontrole, biodiversiteit, koolstofopslag, bestuiving en positieve effecten op luchtkwaliteit.
Een ander voorbeeld is de biologisch melkveehouder Guillaume Fouble die op zijn bedrijf (55 hectare vooral grasland) aan de randen en in de weilanden houtsingels heeft aangeplant. Die bomen vormen schuilplaatsen voor het vee, zowel tegen felle zon als bij guur weer.
Microklimaat
Een derde voorbeeld is een grootschalig akkerbouwbedrijf (445 hectare) in Picardië waar 13 kilometer houtsingels zijn aangeplant. De stroken bestaande uit Italiaanse els, schietwilg, winterlinde, gewone esdoorn, hazelaar en vlier zijn om de 150 meter aangeplant om zo een gunstig microklimaat te creëren. Door een betere natuurlijke plaagbestrijding is het gebruik van bestrijdingsmiddelen in tarwe met 50% en in aardappelen met 20% verminderd.
Voor een goed effect is het wel belangrijk de juiste boom op de juiste plaats te planten, zo is te lezen in het artikel. Voor veel boomsoorten is het belangrijk dat je een goed microklimaat creëert door eerst windschermen aan te leggen met elzen-, wilgen- of populierensoorten.
Het artikel besluit met de conclusie dat de excursie duidelijk maakt aan dat agroforestry in verschillende situaties positieve effecten heeft op perceels-, bedrijfs- en landschapsniveau en dat goede begeleiding op terrein onmisbaar is. Wil agroforestry doorbreken en economisch rendabel worden, dan is kennisoverdracht en begeleiding nodig.
Bron: Groen Kennisnet