De meest in het oog springende factor is dat alle belangrijke partijen beseffen dat verandering noodzakelijk is én tegelijk de ambitie hebben om daadwerkelijk te vernieuwen. Onmisbare voorwaarden zijn verder: doelmatige netwerkvormen en overeenkomstige – niet per se identieke - belangen van alle betrokken partijen. Tevens kunnen vernieuwingen niet zonder passende maatregelen op het juiste moment (zoals experimenteerruimte en aangepaste wet- en regelgeving) en bovenal niet zonder bevlogen, creatieve mensen die niet schromen om het voortouw te nemen. Bij dit alles is het voor de vernieuwingsgezinde agrariër belangrijk dat hij de ontwikkelingen op wereldschaal en landelijk/regionaal herkent in zijn concrete, dagelijkse situatie.
Dit zijn enkele bevindingen uit het rapport 'Duurzaamheid, innovatie en risico', waarin LEI verslag doet van een door het ministerie van EL&I opgedragen onderzoek naar innovatieprocessen in de agrarische sector.
Het ministerie van EL&I wilde meer inzicht in fundamentele vernieuwingsprocessen gericht op duurzaamheid – ook wel systeeminnovaties genoemd - in de agrarische sector. Het LEI heeft daartoe vier vernieuwingsprojecten met een raakvlak naar duurzaamheid bestudeerd:
- Het 'tussensegment', vlees dat diervriendelijker is dan gangbaar maar aan minder strenge eisen voldoet dan biologisch vlees
- De polderwijk Zeewolde die verwarmd wordt met warmte afkomstig van een vergister bij een melkveehouder;
- Mechanische onkruidbestrijding om het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen nog verder terug te dringen;
- Een mobiel teeltsysteem voor chrysanten om de productie te verhogen bij gelijkblijvende arbeid en energieverbruik.
Rol van de overheid
De overheid speelt vaak een belangrijke rol bij innovaties maar kan ook voor onzekerheid zorgen als zij de subsidies stopzet. Wet- en regelgeving kunnen daarnaast belemmerend werken. Daarom is het wenselijk dat het ministerie van EL&I en andere overheden zich nauwer verbinden met de uitvoering van vernieuwingsprojecten.Een goede voorbereiding middels goede innovatieplannen, risicoanalyse en gestructureerd risicomanagement zijn belangrijke voorwaarden, zo blijkt uit het onderzoek. Met een optimale inzet van ondernemers en andere spelers in het netwerk van de specifieke innovaties, is ook de rol van de overheid nog beter te bepalen. Uit de casussen blijkt dat een nauwere verbondenheid van overheden bij innovaties mede een belangrijke voorwaarde tot succes is.
Klik hier voor het hele rapport.
Voor meer informatie: Michiel van Galen
Bron: LEI Wageningen UR