Wat gebeurt er als je mensen met diabetes type 2 gratis toegang geeft tot gezonde biologische producten? Dat onderzoekt HarvestCare met het project Voedsel-op-recept. De eerste resultaten zijn veelbelovend. "Bij de meeste deelnemers zijn gewicht, BMI én kwaliteit van leven verbeterd", aldus Gezond010.
"Eet veel groente, fruit en peulvruchten." Dat advies wordt vaak gegeven door artsen en aanbieders van leefstijlinterventies. "Wat vaak vergeten wordt, is dat lang niet iedereen toegang heeft tot die verse producten. En zeker niet tot de biologische varianten. In Rotterdam-Zuid zijn meer fastfoodzaken dan groenteboeren. Heb je een beperkt budget en weet je niet zeker of je kinderen bietjes lusten? Dan kies je eerder voor de goedkopere, ongezondere producten die ze wél lusten."
© Gezond010
Geïnspireerd door Amerika
Aan het woord is Anne van de Peppel (rechts op de foto). Ze is medeoprichter van HarvestCare, een organisatie die de verbinding wil maken tussen landbouw en gezondheidszorg. "Mijn compagnon Zuzanna Zielinska (tweede van links op de foto) is daar al jarenlang mee bezig", zegt Anne, die na haar economische studie onlangs een studie biologische landbouw afrondde. "We halen inspiratie uit Amerika. Daar wordt al langer voedsel als medicijn aangeboden aan mensen met chronische ziektes. Dat leidt daar tot een betere gezondheid en lagere zorgkosten. Wij onderzoeken of dit ook in Nederland, en de rest van Europa, kan werken."
Gratis voedselboxen
Zo ontstond Voedsel-op-recept. De eerste pilot vond begin 2025 plaats in Rotterdam-Zuid. 16 mensen met diabetes type 2 kregen 12 weken lang een gratis voedselbox met producten van lokale boeren. Vers, biologisch en plantaardig. HarvestCare werkt hiervoor samen met Rechtstreex als korte-ketendistributeur van deze producten. Diëtistenpraktijk HRC geeft voedingsadvies. Erasmus MC onderzoekt de effecten van Voedsel-op-recept.
Daarom diabetes type 2
"We hebben gekozen voor diabetes type 2, omdat veel mensen in Rotterdam-Zuid daarmee kampen", vertelt Nine Perdeck, projectmanager van Voedsel-op-recept (links op de foto). "Leefstijlaanpassingen kunnen deze ziekte verminderen. Dat is al bekend. Maar het is óók bekend dat het die verandering volhouden lastig is. Wij onderzoeken of een complete interventie met uitgebreide begeleiding in een groep én gratis gezond eten gezondheidswinst oplevert. Ook ten opzichte van de huidige reguliere behandeling, die bestaat uit medicijnen en leefstijladvies."
Wat doe je met een knolselderij?
De deelnemers haalden elke woensdag hun voedselbox op bij Mensa Mensa. Dit is een openbare kantine en keuken voor betaalbaar goed eten. Hier vonden ook de culinaire workshops plaats, die deelnemers verplicht volgden. "Daarbij kregen ze ook recepten. Niet iedereen is bekend met een knolselderij of weet wat je ermee kunt maken", zegt Nine. "De groep deelnemers was divers. Qua culturele achtergrond en op het gebied van kookervaring. Dat zorgde voor een leuke sociale dynamiek, waarbij mensen elkaar tips gaven. Daar hoopten we vooraf al op; leefstijlverandering is lastig te realiseren in je eentje."
Lekkerder dan gedacht
De deelnemers ontvingen in totaal 43 verschillende soorten groenten, 6 soorten fruit, 8 soorten bonen en 6 soorten granen. "Vaak waren de producten lekkerder en eenvoudiger te bereiden dan ze dachten", zegt Nine. "Ook gaven veel deelnemers aan dat ze sneller en langer vol zaten. Daardoor aten ze tussendoor minder ongezonde dingen. Bovendien zijn bij de meeste mensen het gewicht, BMI én de kwaliteit van leven verbeterd. De eerste resultaten zijn veelbelovend, maar eigenlijk is 3 maanden te kort voor échte gedragsverandering. De vervolgstudie in 2026 duurt dan ook een half jaar."
Nieuw verdienmodel voor boeren
"Het is mooi dat de verse, biologische producten überhaupt in Rotterdam-Zuid terechtkwamen", vult aan Anne. "Dat gebeurde vóór de pilot niet, maar erná helaas ook niet. Enerzijds omdat mensen uit Rotterdam-Zuid de lokale boeren rondom de stad niet kennen of te duur vinden. Anderzijds omdat de boeren geen toegang hebben tot de lokale markt. Het zou mooi zijn als boeren via dit soort voedsel-als-medicijnprojecten een nieuw verdienmodel kunnen bieden. Ook dát is een belangrijk onderdeel van de missie van HarvestCare."
Subsidies en donateurs
Anne merkt dat er interesse is voor het verbinden van landbouw en gezondheidszorg. "De gemeente Rotterdam vindt ons project interessant. Niet voor niets hebben we 48.000 euro subsidie gekregen vanuit CityLab010. Dat bedrag gebruiken we voor de vervolgstudie. Verder zijn we vooral afhankelijk van andere donateurs. We trekken graag nog meer op met artsen, gezondheidscentra en wijkgerichte initiatieven die mogelijk bij Gezond010 zijn aangesloten. Zodat we samen voedsel-als-medicijn veel gangbaarder gaan maken binnen onze gezondheidszorg. Door een grotere beweging te creëren, kunnen we samen bouwen aan een financieel systeem gericht op preventie."
Bron: Gezond010
