Tholen - "Een impactvol businessplan vormt de basis van het financieringsproces," zegt Paul Kortekaas, manager Landbouw en Voeding bij Triodos Bank. Voor Triodos Bank geldt dat een businessplan qua aard en geest moet passen binnen de vijf transitiethema's: voedsel, hulpbronnen, energie, maatschappij en welzijn. De bank wil deze vitale transities mogelijk maken en versnellen om belangrijke maatschappelijke en milieukwesties aan te pakken, zoals het verlies van biodiversiteit, sociale ongelijkheid en klimaatverandering, en om het leven voor iedereen te verbeteren.
De thema's komen voort uit de corporate doelstelling; 'De Triodos Bank wil bijdragen aan vernieuwing in de samenleving, waardoor mensen zichzelf vrij kunnen ontwikkelen, gelijke rechten hebben en hun verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van hun economisch handelen voor andere mensen en de aarde als geheel.'
Samen met Daphne Nutma-van der Zee, relatiemanager Akkerbouw en Veeteelt, geeft Paul vorm en inhoud aan dat beleid, gebaseerd op de principes die de bank hanteert. Paul: "Bij ons is het kennismakingsgesprek in feite het allerbelangrijkste. Daaruit moet namelijk blijken of de missie en visie van de ondernemer overeenkomen met onze principes."
Daphne: "Vanuit mijn rol is het belangrijk om tijdens zo'n gesprek te beoordelen of de ondernemer die bijvoorbeeld wil omschakelen, al heeft nagedacht over de consequenties van die omschakeling. Of hij zich mentaal voldoende heeft voorbereid. En in hoeverre hij kennis heeft opgehaald bij collega's. Want het is een impactvol proces als je als gangbare boer wilt omschakelen naar een biologisch productieconcept. Het draait dan om het verkrijgen van inzicht in de ondernemerskwaliteiten." Paul: "Uiteindelijk moeten we de vraag kunnen beantwoorden of we bij elkaar passen."
Financieringsmodellen
De realisatie van een succesvolle omschakeling vergt jaren van voorbereiding. Afhankelijk van de sector wordt er gekeken naar de bedrijfsresultaten over een periode van drie tot vijf jaar, om een inschatting te maken van de kwaliteit van de ondernemer – zowel op vaktechnisch vlak als op het gebied van managementvaardigheden.
Het zogenoemde omschakelkrediet vloeit meestal voort uit de noodzaak om het werkkapitaal te versterken tijdens de omschakelperiode. Ondernemers moeten dan al werken volgens de biologische productiemethode, maar ontvangen nog de opbrengstprijs van de conventionele markt.
De omschakeling is een uitdagende periode. Niet alleen financieel, maar ook vaktechnisch doen zich nieuwe vraagstukken voor. Naast het verlengen van de looptijd van leningen past de bank ook een grace period toe, waarbij de aflossingen pas starten zodra het bedrijf volledig is omgeschakeld.
In alle gevallen kijkt de bank naar drie belangrijke financieringsindicatoren. Paul: "Is het resultaat en de toekomstige kasstroom, gebaseerd op het inkomen na omschakeling, voldoende om van te kunnen leven met het gezin? Blijven er voldoende middelen over om vanuit de cashflow noodzakelijke machines te vervangen? En ontstaat er voldoende ruimte om de financiering binnen een acceptabele periode af te lossen?"
Daphne: "Gemiddeld bedraagt de omzetterugval als gevolg van de omschakeling naar biologisch 20%."
Op welke wijze dekken jullie de omzetdaling en de overige risico's af?
Daphne: "Door bijvoorbeeld de totale aflossingsomvang niet over een standaardperiode van twintig jaar te bepalen, maar deze aan te passen aan de nieuwe situatie van de ondernemer."
Paul: "Daarbij houden we er rekening mee dat de grondwaarde in de toekomst naar verwachting niet zal dalen."
Dat zijn voordelen. Maar is er tegelijkertijd sprake van een hoger risicoprofiel voor de biologische sector? Daphne: "Dat kan kloppen, maar op de lange termijn zal juist het omgekeerde het geval zijn."
Eiwittransitie
Een belangrijke focus ligt op de toenemende aandacht voor de eiwittransitie. Volgens Paul en Daphne is de bank onderdeel van een bredere beweging naar een betere wereld. Zij stellen dat de overmatige consumptie van dierlijke eiwitten leidt tot diverse welvaartsziekten, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. "Als we geen halt toeroepen, wordt de volksgezondheid in Nederland onbetaalbaar." Triodos Bank financiert daarom initiatieven die bijdragen aan de realisatie van deze transitie.
Ook het intensieve gebruik van landbouwgrond vormt daarbij een aandachtspunt. Zo wordt 60% van het landbouwareaal gebruikt voor de teelt van voedergewassen voor de veehouderij.
Paul: "We hebben te veel dieren in ons land in verhouding tot de beschikbare landbouwgrond. We moeten de bodemecologie en bodemkwaliteit centraal stellen en op basis daarvan bepalen hoe we de bodem het beste kunnen inzetten voor de productie van voedsel binnen de natuurlijke grenzen — zonder kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen. Wanneer je meer bemesting toedient dan het bodemleven kan opnemen, leidt dat onder andere tot nitraatuitspoeling en dus tot een verslechtering van de waterkwaliteit."
Daphne: "Heel concreet financieren wij veehouders die omschakelen naar plantaardige productie, en akkerbouwers die hun bedrijf ontwikkelen zonder het gebruik van dierlijke mest."
Een belangrijk instrument dat wordt ingezet om het bewustzijn rondom de noodzaak van de eiwittransitie te vergroten, is voorlichting. Paul: "Binnen de Nederlandse Vereniging van Banken laten we bijvoorbeeld zien dat het echt anders kan, zonder dat dit ten koste hoeft te gaan van het verdienmodel van ondernemers. Ik zie duidelijk dat de wil er is om vanuit ons perspectief naar financieringsmodellen te kijken. Tegelijkertijd begrijp ik dat een dergelijke fundamentele omschakeling bij de grote banken veel tijd kost. Wij zijn, vergeleken met de 'grote drie', een kleine speler. Het voordeel daarvan is dat we sneller kunnen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de toenemende vraag naar plantaardige eiwitvervangers."
Voortgangsbeleid
Daphne is gepassioneerd om een wezenlijke bijdrage te blijven leveren aan het behalen van de doelstelling voor 2030: 25% van het totale landbouwareaal biologisch. "Gezonde voeding is namelijk een belangrijke voorwaarde voor de kwaliteit van ons leven. We willen voedsel waardoor we gezond blijven en waar we van kunnen genieten. Eten dat we waarderen om zijn smaak, geur en kleur. Waarvan we weten dat het met liefde en aandacht is geproduceerd. Niet door een anoniem bedrijf ver weg, maar door iemand die we kunnen bezoeken."
Daphne zal haar relaties blijven bezoeken. "Voor mij is dat het belangrijkste onderdeel van het voortgangsbeleid. Want als we, door intensief contact met onze bestaande en nieuwe relaties, in staat worden gesteld de morele handtekening te zetten, dan doen we dat met alle liefde."
Voor meer informatie:
Paul Kortekaas
Triodos Bank
Landgoed De Reehorst
Hoofdstraat 10
3972 LA Driebergen-Rijsenburg
Tel.: +31 (0)30 693 65 00
www.triodos.nl