Tholen - Astrid van Zon, de bestuursvoorzitter van de Biodynamische Vereniging, typeerde de biodynamische landbouw als een landbouwstructuur waarin er sprake is van een samenhang van landschap, bodem, planten, dieren mensen en kosmos. In haar optiek zouden die kenmerken van de biodynamisch landbouw kunnen betekenen dat de biodynamische boer vanuit een intrinsiek bewustzijn, bijna intuïtief handelt als gaat om de verzorging van het land en de dieren. Niet vanuit meten, wegen en rekenen, maar handelend vanuit denken, voelen en met een tegenwoordigheid van geest.
Die bespiegelingen hebben geleid tot de formulering van twee vragen; wat betekent dat concreet en is dat bewustzijn over te dragen aan boeren die biodynamisch willen worden. Albert de Vries en Geert-Jan van der Burgt kregen de opdracht deze veronderstelde kwaliteiten en kenmerken samen met de boeren te onderzoeken en te beschrijven. Hun inspanningen hebben geleid tot het boek 'Verbeeldend Verbinden'. Vorig jaar november zag het boek het ochtendgloren. Nu, een aantal maanden later, kan het boek op veel waardering rekenen.
Constateringen
Volgens Albert de Vries leven we in een periode van mentale transitie. Een kenmerk van die transitie is dat de mens gezien wil worden als individu en niet als een object dat onderdeel is van het gemiddelde. In zijn optiek doet die benaderingswijze door bijvoorbeeld de overheid of grote concerns geen recht aan de uniciteit van de mens.
'Binnenkort beschikbaar in het Duits en in het Engels'
Albert: "We zien dat ook hoe de maatschappij bij monde van overheden en de grote bedrijven kijken naar de biodynamische landbouw." Je zou veronderstellen, zo stelt Albert, dat de biodynamische landbouw dat al 100 jaar bestaat een belangrijke gesprekspartner zou zijn voor een overheid die in 2030 15% van het landbouwareaal biologisch wil hebben. Maar dat blijkt niet het geval. En dat komt naar zijn mening doordat er geen algemeenheden zijn te bepalen die de basis kunnen vormen voor algemeen geldend beleid. "Want het is een landbouwvorm die sterk appelleert aan de specifieke individuele inbreng van een boer. Iedere boer is anders, hij of zij legt accent verschillen in de manier waarop het boeren wordt vormgeven." Hij doelt op het feit dat een biodynamische boer zich onderscheidt door de plek waar hij zijn vak uitoefent, de sociaal-maatschappelijke omstandigheden zijn per locatie. "Dat betekent dat een biodynamische boer niet uitsluitend kan putten uit algemene data. Data die zich manifesteren vanuit zijn persoonlijke waarneming, vanuit zich inleven en de daarop gebaseerde verbeeldingskracht, zijn minstens net zo belangrijk."
De vragen en antwoorden
Betekent bovenstaande constatering dat biodynamische landbouw onvoldoende concreet is en dat het bewustzijn, dat zo bepalend is voor het runnen van een biodynamische boerderij, niet overdraagbaar is? Albert: "Zeker niet, uit ons onderzoek is duidelijk gebleken dat de biodynamische landbouwfilosofie een hele goede basis is voor een hele concrete omschakelingswens. We zijn bij potentiële 'omschakelaars' op bezoek geweest. Waarbij dat bewustzijn bij de boer de basis blijkt te zijn voor het nemen van hele concrete maatregelen om biodynamisch te gaan boeren." En met betrekking tot het overdragen van het bewustzijn hanteren Albert en Geert-Jan het instrument inlevend waarnemen, het je verplaatsen in de ander, het dier, de plant, dat uitmondt in 'verbeeldingskracht'.' "Dat is een bewezen methode dat uitgaat van terughoudenheid en overdenking wanneer je geconfronteerd wordt met een belemmering. Het gaat uit van een situationele handelwijze als gevolg van de mogelijkheid een oplossing te verbeelden. Je wordt getraind in het kijken voorbij de belemmering." Dat is van belang, aangezien de biodynamische boer geen beroep kan doen op algemene data vanuit een systeem dat gebaseerd is op vaste waarden. Albert: "Een belangrijk element uit die methode zijn de bedrijfsbezoeken en horizontale kennisuitwisseling. Openstaan om van elkaar te leren en daardoor kunnen anticiperen op de belemmeringen die de boer in de praktijk op onverwachte momenten ervaart, dat is het onderdeel verbinden."
'Bedrijfsbezoeken is horizontaal leren en individueel implementeren'
Toekomst
Albert en Geert-Jan zijn druk bezig met het vertalen van hun boek in het Duits en in het Engels. In Kaapstad (Zuid-Afrika) is Albert namelijk betrokken bij een project dat de uitgangspunten 'Verbeeldend Verbinden' als basis heeft. "Natuurlijk gaan we ook binnen de biodynamische landbouw in Nederland onze expertise en onze bevindingen onder de aandacht brengen. In gevolgtijdelijkheid gaan we ook potentiële 'omschakelaars' helpen om vanuit deze twee waarden een succesvol omschakelingsproces te realiseren. Want het kan niet anders dan dat het verbinden van kennis in combinatie met het ontwikkelen en stimuleren van verbeeldingskracht als verbetering van het probleemoplossend vermogen, de belangrijkste factoren zijn om blijvend biodynamisch te 'boeren'."
Voor meer informatie:
Albert de Vries
Onderzoek in eigen werk
Bosboomstraat 27
6813 KB Arnhem
06 51426548
[email protected]
www.onderzoekineigenwerk.nl