De stad Utrecht haalde in 2019 wereldnieuws door bijvriendelijke groene daken op haar bushokjes te introduceren. Hoog tijd om de balans op te maken. Erik Verhagen, student Global Sustainability Science aan de Universiteit Utrecht, heeft onderzoek gedaan naar het belang van de locatie van zo'n bushokje. Want hoe bepalend is een groene omgeving voor het aantrekken van bijen tot de groene daken?
Groene daken door de hele stad
Als je ze nog niet gezien had, kijk de volgende keer dat je in Utrecht op de bus wacht dan omhoog. In totaal zijn 316 bushokjes van een dak bekleed met vetplantjes voorzien. De groene daken bieden verkoeling, vangen fijnstof op en houden water vast bij stortregens, wat het leven in de stad allemaal net wat prettiger maakt. Daarnaast zijn ze ook goed voor een hele hoop nectar en pollen, waar bijen graag gebruik van maken. En dat is hard nodig: bijen hebben het vaak moeilijk in steden, waar het lastig kan zijn de nodige voedingsstoffen te verzamelen en een plek om te nesten te bouwen. Hierbij gaat het niet alleen om honingbijen, maar vooral wilde bijen, waarvan veel soorten bedreigd zijn. Daarom is het belangrijk om te weten hoe bijen gebruik maken van de 'groene bushokjes'. Maakt de omgeving waarin ze staan uit, of komen ze ongeacht hun locatie zoemend op de daken af?
Je zou misschien verwachten dat dit alles voor zich spreekt, maar bijen zijn ook ingewikkeld: ze zijn kieskeurig en nemen de route die hen het meeste nectar en pollen op zal leveren in korte tijd. Daarom is het nog niet zo zeker hoe ze gebruik maken van de groene bushokjes.
Het effect van stedelijk groen
Uit het onderzoek zijn een aantal dingen gebleken. Ten eerste zijn zeker niet alle delen van de stad even groen. Vooral in het oude centrum is het aandeel groene ruimtes klein. Ten tweede verschilde ook het aantal bijen dat op de groene bushokjes afkwam door de stad heen. Na het combineren van deze resultaten valt een patroon te zien: het lijkt erop dat er meer bijen te vinden waren op bushokjes omringd door groene ruimtes.
Dit betekent dat de groene bushokjes effectiever zijn als ze omringd zijn door groen. Bovendien heeft het onderzoek uitgewezen dat het verband sterker is als het groen zo dicht mogelijk bij de hokjes ligt. Bijen gaan liever op groene daken af die naast een park of plantsoen liggen dan een paar tientallen meter verder. De bestuivers hebben er dus baat bij als steden vergroenen en dit maakt slimme oplossingen als groene daken effectiever. Wel is het nog onzeker of het soort groene ruimte uitmaakt voor het aantrekken van bijen. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat parken meer bijen naar de omgeving lokken dan moestuinen, maar om dit te achterhalen is meer onderzoek nodig.
Ook is het belangrijk om naast vergroening bijen op andere manieren te helpen, bijvoorbeeld door vervuiling tegen te gaan of een natuurvriendelijker maaibeleid toe te passen.
Elk beetje groen helpt
Verhagen's onderzoek heeft aangetoond dat de aantrekkelijkheid van groene daken voor bijen afhankelijk is van de hoeveelheid groen in de omgeving. Hopelijk wordt in de toekomst duidelijker hoe we groene daken optimaal in kunnen zetten om bijvriendelijke steden de norm te maken. Voor nu helpt ieder beetje groen, zij het in een park van een paar vierkante kilometer of in je eigen achtertuin.
Bron: Universiteit Utrecht