Biologisch: een beladen woord?

"Na de publicatie van het actieplan 'Groei biologische consumptie en productie', de erkenning van minister Adema dat biologisch een volwaardig onderdeel uitmaakt van de landbouw en voedseltransitie, onze plek aan de hoofdtafel van het landbouwakkoord en een bijzonder geslaagde Biokennisweek waar de positieve 'vibe' goed voelbaar was, zijn wij 2023 gestart met een goede energie. De aankondiging van HAK om in 2027 volledig over te stappen naar biologisch en de CBS-cijfers over het betere verdienmodel van de biologische boeren waren verder twee mooie kersen op de biologische taart. Natuurlijk hebben veel ondernemers nog steeds last van de hoge kosten en teleurstellende markt, maar het sentiment is dat wij langzaam uit deze dip komen.

Foto: Bionext

Vorige week was ik op de nieuwjaarsreceptie van LNV en ook daar merkte ik dat biologisch een stuk 'meer mainstream' en ‘salonfähig’ is geworden. Tijdens de vele gesprekken (met in de ene hand een glaasje biologische appelsap van Schulp en in de andere een smaakvolle oesterzwam snack) viel het op dat er veel waardering en interesse is voor a). ons systeemdenken, b). ons sterk, internationaal keurmerk en c). de onderlinge interne en extern samenwerking.

Op het podium werd er echter helaas nog over biologisch gesproken alsof de handrem er nog op staat. Zo van "boeren moeten veel extensiever gaan werken, dat kan biologisch, maar er zijn ook heel veel andere manieren". Het gaat mij hier over het gebruik van het woord 'maar' alsof je je er een beetje voor schaamt dat je zojuist biologisch hebt benoemd.

Wij horen ook dat bij provinciehuizen de rode loper wordt uitgerold als boeren aangeven dat ze extensiever, natuur inclusiever, circulair, natuurlijk, 'kringloop-ig', emissie arm of regeneratief willen gaan werken, maar als je zegt dat je wilt omschakelen naar biologisch, dan is dat lastig en mag je even in de 'wachtkamer' plaatsnemen. Een gebrek aan kennis over biologisch bij veel ambtenaren en het feit dat er controle, certificering en een keurmerk mee gemoeid is, maakt het voor beleidsmakers ingewikkeld en dus is het een stuk makkelijker om over andere vormen van landbouw te hebben waarbij een heldere definitie ontbreekt en waar bijna iedereen zich dus in kan vinden.

Het woord 'biologisch' lijkt in die zin, ondanks alles nog steeds een beetje besmet. Men vindt het spannend om het te gebruiken. Eind vorig jaar was ik bij een bijeenkomst voor natuur inclusief onderwijs. De hele dag werd hier uitgebreid over gesproken maar het woord biologisch viel niet één keer. En dat is best gek als je weet dat de experts aangeven dat momenteel 80% van alle natuur inclusieve landbouwbedrijven biologisch zijn. Deze hete biologische aardappel werd die dag bewust (of onbewust) zorgvuldig vermeden omdat men niemand voor het hoofd wilde stoten. "Niet alle biologische boeren zijn natuurinclusief" en "Er zijn ook natuur inclusieve boeren die niet biologisch zijn" krijg ik dan te horen. Ja, dat klopt: maar wat mij betreft is dat geen reden om het woord biologisch daarom consequent te vermijden. Voor iedereen die hier moeite mee heeft raad ik aan het woord 'zoals' te gebruiken. Dus "natuurinclusieve landbouw, zoals biologisch is een belangrijk transitiepad" of "In dit gebied zetten wij in op een extensieve vorm van landbouw, zoals biologisch".

Wij als biologische sector snappen heel goed dat er meerdere duurzame wegen naar Rome zijn, sterker nog, wij zoeken nadrukkelijk de verbinding met andere partijen op. Het is duidelijk dat zonder samenwerking, kennisdeling en wederzijds begrip, wij ons doel, een toekomstbestendig landbouw- en voedselsysteem, nooit gaan halen. Dus: beleidsmakers, docenten, supermarkten, ambtenaren, NGO's, wees niet bang om het woord biologisch op een krachtige en positieve manier te gebruiken. Het is NIET eng en je hoeft je er zeker niet voor te schamen!"