Het maken van bokashi is bewerkelijk en de te gebruiken hulpstoffen vormen een aanzienlijke kostenpost. Vooralsnog is niet duidelijk waarin het product verschilt van materiaal dat zonder hulpstoffen is ingekuild. Dit zijn de belangrijkste conclusies van een onderzoeksprogramma met zeven bokashi pilots, dat door de Branche Vereniging Organische Reststoffen, met daarin producenten van compost en andere hernieuwbare grondstoffen uit organische reststromen, onder de aandacht wordt gebracht.
In het onderzoeksprogramma zijn begin 2021 zeven bokashi-kuilen opgezet onder begeleiding en volgens receptuur van Agriton, leverancier van hulpstoffen voor het maken van bokashi. Daarnaast zijn zeven blanco kuilen opgezet waaraan geen hulpstoffen zijn toegevoegd.
Na 8-12 weken zijn de kuilen geopend. Voor en na het inkuilen zijn chemische en biologische analyses uitgevoerd op het materiaal. De resultaten van de pilots zijn door onderzoeksbureau NMI samengevat en geanalyseerd.
Bewerkelijk
Het opzetten van de bokashi kuilen bleek vrij bewerkelijk vanwege de eisen aan het ingangsmateriaal en aan de wijze van inkuilen. De kosten voor de hulpstoffen - een mengsel van effectieve micro-organismen, zeeschelpen en kleimineralen - varieerden bij de pilots tussen 10 en 15 euro/ton input. Hier kwamen nog kosten voor arbeid, inzet van machines en analyses bij.
De analyses van organische stof en nutriënten na inkuilen lieten geen grote verschillen zien tussen de bokashi en het materiaal uit de kuil zonder hulpstoffen. Door de grove, vochtige structuur van de bokashi was het niet mogelijk om verontreinigingen zoals zwerfvuil effectief te verwijderen.
Kosten hoog
Het pilotprogramma heeft laten zien dat de kosten voor het op de juiste wijze maken van bokashi vergelijkbaar of hoger zijn dan het maken van gecertificeerde compost op een daartoe vergunde inrichting. Bovendien is gedegen vakkennis nodig om de bokashi-kuilen op de juiste wijze op te zetten.
Meer onderzoek is nodig om vast te stellen wat de toegevoegde waarde is van bokashi ten opzichte van materiaal dat zonder hulpstoffen is ingekuild en wat de risico’s en/of voordelen van het gebruik van bokashi voor de bodem zijn.
Informatie ontbreekt
Met deze pilot heeft de BVOR willen bijdragen aan het verzamelen van kennis over het (maken van het) product bokashi, ten behoeve van haar leden, beleidsmakers, agrariërs en andere belanghebbenden. Op dit moment is er volgens veel aandacht voor bokashi bij deze partijen, ziet de branchevereniging (o.a. vanwege een recent tv-programma) maar ontbreekt het aan informatie over de productie, de kosten, de benodigde arbeidsinzet, de kwaliteit van het eindproduct en data waarmee claims over de werking van het product als bodemverbeteraar in de landbouw kunnen worden onderbouwd.