Wat zijn precies de milieuvoordelen van biologische landbouw? Een team van onderzoekers onder leiding van Agroscope dook in die vraag en kwam na een proef van tien jaar tot een conclusie.
In een proef van meer dan tien jaar bepaalden zij systematisch de milieu-, productiviteits- en economische effecten van vier verschillende teeltsystemen (van conventionele grondbewerking tot biologische teelt met verminderde grondbewerking). De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het internationaal gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift 'Science Advances'.
Foto: Agroscope, Raphaël Wittwer
Grote verschillen gemeten
Volgens de studie komen biologische en bodemvriendelijke landbouwmethoden ten goede aan milieuaspecten die van belang zijn voor de landbouw, zoals biodiversiteit, bodem, water en lucht. Biologische landbouwsystemen zijn gemiddeld twee keer zo milieuvriendelijk als conventionele landbouw met grondbewerking. "Als je naar alle milieueffecten kijkt, staat de biologische landbouw duidelijk op kop", zegt Marcel van der Heijden, hoofd van de studie bij Agroscope. De meest opvallende verschillen betreffen de biodiversiteit. Een akker die op biologische wijze wordt bewerkt, heeft 230% meer diversiteit aan plantensoorten dan een akker die op conventionele wijze wordt bewerkt. "Biologische landbouw en landbouw zonder grondbewerking zijn ook gunstiger voor het bodemleven. We vonden 90% meer regenwormen in de biologische percelen en zelfs 150% meer in de no-till percelen", voegt hij er aan toe.
Minder erosie in biologische landbouw
Bovengenoemde verschillen bestaan in alle teelten - hoofdzakelijk als gevolg van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest. Zoals uit de resultaten blijkt, worden deze ook waargenomen wat de ecotoxiciteit betreft. In de biologische landbouw, waar geen synthetische gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, ligt dit cijfer 81% lager. "Wanneer je de bodem omwoelt, stel je hem bloot aan erosie door wind en water," verklaart Raphael Wittwer, hoofdauteur van de studie. In vergelijking met conventioneel geploegde bodems geven verminderde grondbewerking en beide vormen van biologische landbouw betere resultaten, waarbij de erosie met 46 tot 93% wordt verminderd.
Opbrengst, de achilleshiel van de biologische landbouw
Deze langetermijnproef bevestigt dat biologische landbouw (met en zonder grondbewerking) minder productief is. De opbrengsten waren gemiddeld 22% lager dan die van conventionele productiemethoden met ploegen. Deze opbrengstverschillen zijn ook gedeeltelijk toe te schrijven aan het verbod op het gebruik van synthetische meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. "De biologische landbouw heeft nog een groot verbeteringspotentieel wat de opbrengst betreft", legt Raphael uit. Dit varieert van de selectie van resistente variëteiten tot de verbetering van de biologische gewasbescherming en de optimalisering van de bemesting.
Volgens de studie hebben de vier bestudeerde teeltsystemen allemaal hun voor- en nadelen. Vanuit systemisch oogpunt zijn biologische landbouw en 'no-till'-landbouw, die de bodem in stand houdt, echter evenwichtiger uit het oogpunt van opbrengst en milieueffect. Uiteindelijk hangt de waardering af van hoe de verschillende ecosysteemdiensten worden gewogen en wat de doelstellingen zijn. Deze studie geeft mogelijke richtingen aan.
Bron: Agroscope