De biologische leghennen van de Nieuwe Baankreis van Edward Satkowski-Nijk kunnen zelf kiezen waar ze het liefst rondscharrelen. Hun uitloopgebied bestaat uit een bosgebied, een biologische wijngaard én een walnotengaard. “Het mooiste aan een biologisch agrarisch bedrijf vind ik het denken in kringlopen. Mijn doel is om uiteindelijk volledig zelfvoorzienend te zijn en de kringloop sluitend te krijgen.”
In het pittoreske Almen (gemeente Lochem), middenin de groene omgeving van de Achterhoek, ligt het biologische pluimveebedrijf met biologische wijngaard van Edward Satkowski-Nijk en Ron en Gracia Verdel. Sinds 2014 vormen Edward, Ron en Gracia een maatschap. Edward wilde al van jongs af aan boer worden. Tijdens zijn studie aan de HAS specialiseerde hij zich in pluimvee . In de avonduren leerde hij over het integreren van duurzaamheid in een agrarisch bedrijf. Door de samenwerking met Ron en Gracia raakte Edward nog meer overtuigd van biologisch boeren. Zij waren sinds 2000 al bezig met de biologische leghennen en wijngaard. Edward: “Ik zie zoveel mogelijk verduurzamen als een sport, of hobby.”
De kip weer als bosdier
De 11.000 biologische leghennen zitten verdeeld over drie stallen met een uitloop van 4,5 hectare, waaronder bosgebied. De kippen, eigenlijk bosdieren, maken hier gretig gebruik van. De bomen bieden de kippen beschutting tegen slecht weer en schaduw als het warm is. En omdat ze minder zichtbaar zijn voor roofvogels, voelen ze zich veiliger en durven ze verder weg te lopen van de stal. Een beplante uitloop is tegelijk minder aantrekkelijk voor watervogels, die een risico vormen voor het overbrengen van vogelgriep.
De leghennen krijgen biologisch voer dat meestal afkomstig is uit de streek. De eieren worden verkocht in de eigen winkel van de Nieuwe Baankreis, en bij winkels in de omgeving, zoals de lokale supermarkt ‘Superrrr’ in Almen. De Nieuwe Baankreis verkoopt in haar eigen winkel ook andere biologische kipproducten van de leghennen zoals soepkip, en zelfgeproduceerde wijn.
Dubbeldoel beplanting
Het biologisch pluimveebedrijf wordt gecombineerd met 2 hectare wijngaard, waar verschillende druivenrassen op biologische wijze worden geteeld, en 1 hectare walnotengaard met 100 bomen. 50 walnoten van groter formaat (2m) zijn in de winter van 2018/2019 geplant, de andere 50 (kleiner formaat) in het voorjaar van 2019. De beplanting dient voor het vastleggen van CO2 en het creëren van beschutting voor de kippen. Maar de bomen leveren ook druiven en straks walnoten op. Edward: “De noten kunnen weer verkocht worden in onze winkel en winkels in de omgeving. En ik hoop dat de noten uiteindelijk ook als voer voor de kippen kunnen dienen, omdat ze rijk zijn aan eiwitten en olie.” Helemaal aan het eind van de omlooptijd van de bomen, na zo’n 50 tot 100 jaar, kan het walnotenhout als waardevol product worden geoogst.
De druiven bottelen ze bij De Nieuwe Baankreis sinds een paar jaar zelf. Ze produceren zo’n 500 tot 600 liter per jaar biologische rode en droge witte wijn. De wijnen met Achterhoekse namen als ‘Uut Blaoz’n’, ‘Good Gaon’ en ‘Weerkomm’n’ worden verkocht in de winkel van de Nieuwe Baankreis.
Bos- en klimaatpilot
De Nieuwe Baankreis is een van de voorbeeldbedrijven in de bos- en klimaatpilot ‘Agroforestry in kippenuitlopen’, waarin op verschillende pluimveebedrijven een agroforestry-systeem in de kippenuitloop is ontwikkeld. In het project werken Stichting Probos, Louis Bolk Instituut en Face the Future samen aan het demonstreren en promoten van verschillende typen beplanting voor kippenuitlopen en het onderzoeken hoeveel CO2 met beplanting kan worden vast gelegd.
Bloemstroken zaaien
Edward zaait ook bloemen in de akkerranden. Dit zorgt voor natuurlijke plaagbestrijding, vergroot de biodiversiteit, verbetert de waterkwaliteit, en zorgt voor minder uitspoeling. Edward: “De bloemstroken dienen als een bufferzone voor schadelijke insecten. Daarnaast trekken ze goede insecten zoals bijen en zelfs akkervogels zoals patrijzen. Maar soms ook buizerds en vossen. Het is winnen en verliezen, het gaat uiteindelijk om het vinden van een goed evenwicht. De zaden van de bloemen verspreiden zichzelf weer. Ik maai pas als alles uitgebloeid is. De bloemstroken zorgen voor meer cohesie tussen boer en natuur.”
Eigen energie opwekken
Edward wil in de toekomst graag eigen granen verbouwen. En soja, of andere hoogwaardige eiwitproducten. Edward: “En het zou fantastisch zijn om onze eigen energie op te wekken. Ik ben er nog niet uit of dit zonne- of windenergie zou moeten zijn.” Er vindt al veel uitwisseling plaats tussen boeren en burgers in de regio Lochem. Edward: “We vragen elkaar om advies en hulp, maar laten elkaar vooral ook in onze waarde. Misschien heeft dat ook wel iets te maken met de ‘oostelijke’ mentaliteit hier, een mentaliteit van geven en nemen.”
In de regio Lochem werken steeds meer boeren biologisch. Edward: “Biologisch boeren is mooi, maar gangbaar is óók goed. Biologisch boeren vraagt een andere manier van werken, en moet wel bij je passen. Het vergt een vooruitziende blik. En een flinke dosis geduld.”
Dit artikel is onderdeel van de serie Stoere Boeren, waarin boeren laten zien hoe zij duurzaamheid en natuur integreren in hun manier van werken. Foto’s: Annemieke Kok.
Bron: gnmf