Teleurstelling en verbazing over verlies fipronil-rechtszaak

Tholen - De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) hoefde pluimveehouders in 2016 en 2017 niet eerder te waarschuwen dat eieren besmet waren met fipronil. Zo luidt het oordeel van de rechtbank in Den Haag. Vanmorgen werd de pluimveesector op alle punten in het ongelijk gesteld in de zaak die LTO en 124 pluimveehouders tegenover de Nederlandse Staat hadden aangespannen. Zij willen de Staat verantwoordelijk stellen voor de schade die pluimveehouders hebben geleden tijdens de fipronilcrisis.

Reacties vanuit bio-branche

Henk Spruijt, voorzitter van de Biologische Pluimveehouders Vereniging, geeft aan verbaasd te zijn over het feit dat de pluimveehouders op alle punten in het ongelijk gesteld zijn. Hij is van begin af aan betrokken geweest in het crisisoverleg. "Deze crisis heeft enorm veel leed veroorzaakt, onder meer bij de betreffende biologische pluimveehouders. En een klein beetje compassie vanuit de Staat zou wel welkom zijn."

Wijnand van de Mheen, één van de gedupeerde bio-pluimveehouders, geeft desgevraagd aan erg teleurgesteld te zijn over de uitspraak. "Het kan gewoon niet dat een organisatie die zoveel fouten maakt, hiervan gevrijwaard wordt. Hier mag de NVWA niet mee wegkomen. Deze uitspraak geeft deze organisatie nu een vrijbrief om nooit verantwoording te nemen."  

De uitspraak

NVWA heeft niet onrechtmatig gehandeld in het fipronil-incident, zo stelt de rechtbank. In het persbericht staat: De Staat is niet aansprakelijk in een zaak die  Land en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) en 124 individuele pluimveehouders hebben aangespannen over het gebruik van fipronil ter bestrijding van bloedluis in de pluimveesector. De rechtbank Den Haag is van oordeel dat er geen sprake is van falend toezicht of een waarschuwingsplicht door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Ook heeft de NVWA geen onrechtmatige uitlatingen gedaan. 

De rechtbank verwerpt ook het verwijt dat de NVWA de eisers in staat had moeten stellen hun eigen toezichthoudende taak uit te oefenen door hen te waarschuwen. Eisers hebben onvoldoende toegelicht wie in de sector waarvoor precies had moeten worden gewaarschuwd. Een algemene waarschuwing dat mogelijk fipronil in omloop was, zou ook het strafrechtelijk onderzoek rondom Chickfriend in de weg hebben gezeten. Verder oordeelt de rechtbank dat de pluimveehouders zelf moeten controleren of de middelen die zij gebruiken zijn toegelaten in Nederland. De NVWA kan bovendien niet worden afgerekend op de omvang van de fipronilcrisis. "Op dat moment was niet voorzienbaar dat er sprake zou zijn van een zodanig grootschalige overtreding zoals die zich achteraf blijkt te hebben gemanifesteerd."

Reacties LTO en Nederlandse Vakbond Pluimveehouders

Eric Hubers van de LTO reageerde na de uitspraak als volgt (twitter Pluimveeweb): "Pluimveehouders voelen zich onrecht aangedaan." Volgens hem is de winst na de fipronilzaak dat er nu een systeem staat waardoor pluimveehouders makkelijker kunnen controleren met wie ze in zee gaan. Er worden ook vaker monsters genomen. Hij zei ook: "Met dit vonnis zijn we niet klaar, maar we moeten wel kijken wat mogelijk is. Het moet zin hebben om door te gaan. Belgische pluimveehouders zijn wel gecompenseerd."

Hij vervolgt: "De NVWA had ons gelijk in 2016 moeten waarschuwen. Dan hadden pluimveehouders direct hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Zij wisten niet dat ChickFriend fipronil mengde. Het stond ook niet op de etiketten. Niemand kon dit weten." Hij benadrukt wel dat 85 procent van de pluimveehouders geen fipronil heeft gebruikt. "Daar moeten we rekening mee houden. Dat nemen we ook mee in de overweging voor al dan niet een hoger beroep."

De eerste reactie van Hennie de Haan, voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders tegenover Pluimveeweb luidde als volgt: "Met deze uitspraak zijn alle boeren vogelvrij verklaard. De NVWA mag alles doen. Rechtszaken voeren heeft ook geen zin kennelijk." Zij gaf eerder dit jaar nog de volgende toelichting over de stap naar de rechter: "In november 2016 en ook nog later hebben ze meldingen binnengekregen over vermeend illegaal gebruik van een verboden stof. Het had dus allemaal niet zo groot hoeven worden als het is geworden. Wij stellen de staat verantwoordelijk dat zij in de negen maanden na de eerste melding niet goed gehandeld hebben."

"De uitspraak staat ver af van conclusies van diverse onderzoeken"

In de Barneveldse Krant geeft burgemeester Asje van Dijk aan dat de gerechtelijke uitspraak ver af staat van onderzoeken van de commissie-Sorgdrager en de Onderzoeksraad voor Veiligheid. In een persverklaring wenst hij de pluimveeboeren in de gemeente Barneveld, regio Foodvalley en elders in Nederland 'veel sterkte en veerkracht' toe. "De uitspraak is voor hen zeer teleurstellend en staat ver af van de heldere, en niet mis te verstane, conclusies van diverse onderzoeken, waaronder het uitgebreide onderzoek dat de commissie Sorgdrager uitvoerde én het recente onderzoek van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. In deze onderzoeken werd juist geconcludeerd dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit tekort is geschoten in de aanpak van de fipronilaffaire."

Bekijk hier de uitspraak in zijn geheel (via de twitteraccount van Caroline van der Plas - Pluimveeweb):