Maandag 8 april vond alweer het derde debat plaats van 'It’s the food,my friend', een verslag van Bert van Ruitenbeek (Ecominds).
De derde avond van de serie 'It’s the food, my friend' in de Rode Hoed begon voor zo’n 220 bezoekers met Leo van Wissen van demografisch Instituut NIDI, die liet zien hoe we ons als mensheid de afgelopen 12.000 jaar hebben ontwikkeld met een redelijk vlakke lijn tot de 19e eeuw….en dan vooral de afgelopen eeuw tot nu bijna recht omhoog naar mogelijk 11,2 miljard in 2100. Schrikbarend. De toon is gezet en de vraag is: kunnen we deze groei managen zonder dat er grote hongersnoden ontstaan? In dat kader spitst de avond zich toe op Afrika, waar de bevolking volgens de modellen tot 2050 nog gaat verdubbelen van 1,2 miljard nu, naar 2,5 miljard inwoners. Het huidige aantal wereldbewoners is 7,6 miljard. Tijdens de bijeenkomst tikt een demografische klok mee.
Leo van Wissen (Foto Michiel Wijnbergh)
Waar in Azië de groei al sterk is afgevlakt of zelfs krimpt, is de meest opvallende grafiek degene die aangeeft dat in het jaar 2100 bijna evenveel Nigerianen (van 200 miljoen nu richting 800 miljoen) zouden zijn als Chinezen! ( nu nog 1,4 miljard, maar dan krimpend richting 1 miljard) Nog een eye-opener van Van Wissen: het gemiddelde kindertal in het islamitische noorden van Afrika is met 3,1 lager dan in Sub-Sahara Afrika (4,6) en juist moslimlanden als Bangladesh en Indonesië hebben een succesvol beleid voor geboortebeperking gevoerd.
Martin van Ittersum (Foto Michiel Wijnbergh)
Met de Wageningse hoogleraar Martin van Ittersum gaan we naar de groeipotentie van de landbouw. Die is volgens Van Ittersum gering in West Europa en China, maar juist in Afrika nog enorm groot. Hij werkt met modellen waarin vooral wordt gekeken naar de productie van de belangrijkste voedingsgewassen zonder irrigatie en dan blijken veel gebieden op minder dan 25% van de mogelijke opbrengst te zitten. Extensiever kan niet. Maar om te voorkomen dat er steeds meer land in productie wordt genomen ten koste van natuur, moet het wel intensiever, liefst zonder de fouten die wij in Europa hebben gemaakt om de landbouwproductie met grote hoeveelheden kunstmest en chemie op te jagen, met negatieve milieugevolgen. Kunstmest en gewasbescherming is volgens van Ittersum in zekere mate nodig, maar in combinatie met goed bodemmanagement. Maar zelfs als aan alle voorwaarden wordt voldaan, zou Afrika ternauwernood in de voedingsbehoefte van de eigen bevolking kunnen voorzien. En dan is er ook nog de onzekerheid over de effecten van klimaatverandering. Over de periode na 2050 waagt hij zich dan ook niet aan voorspellingen.
Niek Koning (Foto Michiel Wijnbergh)
Wagenings onderzoeker van het voedselsysteem Niek Koning legt haarfijn uit dat de landbouw in Europa alleen tot bloei kon komen door bescherming van de eigen markt en overheidssteun via kennis en onderzoek. Die ruimte gunnen we via opgedrongen vrijhandelsverdragen de Afrikaanse landen niet, waardoor ze te maken hebben met oneigenlijke concurrentie. Dat is volgens Koning de balk in ons eigen oog. Hij pleit ervoor deze zogenaamde EPA’s op te zeggen en gaf ook nog aan dat, met alle kritiek die je kunt hebben op China, hun bijdrage aan de Afrikaanse infrastructuur misschien wel meer heeft geholpen dan al die goedbedoelde projecten vanuit Europa.
Precious Njerere (Foto Michiel Wijnbergh)
De afsluiting van de avond was voor Precious Njerere uit Zimbabwe, die werkt voor Rutgers aan projecten om vrouwen en meisjes vooral via informatie te helpen om eigen keuzes te kunnen maken over met wie, wanneer, hoeveel en hoe vaak ze kinderen krijgen. Toegang tot anticonceptie is nog steeds een groot knelpunt, vooral op het platteland, waardoor wereldwijd 39% van de zwangerschappen ongewenst of ongepland is. Freedom of choice was haar motto. Op een vraag over het migratievraagstuk gaf ze aan dat gebrek aan werk en perspectief altijd tot migratie zal leiden.
Wouter van Dieren (Foto Michiel Wijnbergh)
Lid van de club van Rome Wouter van Dieren roerde zich nog even uit de zaal met een vraag over de modellen die voorspellen dat we nog doorgroeien van 7,6 miljard nu naar 10 of 11 miljard wereldburgers. In de serie vorig jaar gaf hij als spreker al aan 'die komen er niet, want we lopen al eerder tegen onze grenzen aan'. Dit was de klassieke tegenstelling die al honderd jaren voortduurt tussen Malthusianen als Paul Ehrlich (auteur van The Population Bomb) en volgers van Ester Boserup en Julian Simons, die geloven dat de mensheid als de nood het hoogst is altijd weer tot nieuwe oplossingen zal komen.
(Foto Michiel Wijnbergh)
De slotavond van deze tiende editie van 'It’s the food,my friend' is op maandagavond 6 mei. Thema: Nieuwe voedseltrends (vegan, leefstijlgeneeskunde) en hun impact op onze gezondheid en ons landschap. Spreker o.a. Prof Hanno Pijl over voedsel en leefstijl als medicijn.
Voor meer informatie: