- De economische overkoepelende organisatie Economiesuisse beweert dat de met het initiatief gesubsidieerde duurzame levensmiddelen de prijzen met 50 procent zal laten stijgen en daarmee de sociaal zwakkeren zal belasten.
- De Zwitserse regering vindt het nog te vroeg om te zeggen wat hoeveel duurder zou worden
- En de voorstanders van het initiatief noemen de argumenten van Economiesuisse ongegrond en absurd –tenslotte wordt er in het initiatief geen bio-standaard voorgeschreven.
Urs Niggli, directeur van het onderzoeksinstituut voor biologische landbouw (FiBL), denkt dat de waarschuwingen vanuit de economische sector overdreven zijn. De Zwitserse website Beobachter.ch ging met hem in gesprek.
Beobachter: Is de prognose van Economiesuisse realistisch?
Urs Niggli: Het is zeker zo, dat importlevensmiddelen duurder worden, als er hogere eisen gelden. Dat zou wederom het inkooptoerisme aan kunnen wakkeren, want consumenten zijn enorm prijsgevoelig. Een voorbeeld daarvan is de in Denemarken ingevoerde belasting op vette en suikerhoudende producten, waardoor veel Deense consumenten uitweken naar Duitsland. Desondanks lijkt de geprognosticeerde prijsverhoging van 50 procent mij overdreven.
Beobachter: Waarom is bio duurder?
Niggli: Dat heeft goede redenen. Biologische teelt is meer werk, en arbeid is de grootste kostenfactor in de landbouwproductie. Bovendien moeten de producten gecertificeerd worden, daarvoor zijn bijvoorbeeld inspecties nodig. Alleen dat al verhoogt de prijs. Daarvoor heeft de consument de zekerheid dat hij niet bedrogen wordt. Daarnaast speelt de verwerkte hoeveelheid een rol. In Zwitserland is bio met een marktaandeel van slechts 9 procent een nichemarkt. Daardoor is ook de logistiek en verwerking duurder.
Beobachter: Is daar nog iets tegen te doen?
Niggli: Ja, als men bij alle producten de totale daadwerkelijke kosten mee zou berekenen. In principe bestaat er op de markt momenteel geen kostenwaarheid: terwijl de biologische landbouw minder externe kosten veroorzaakt, belast de conventionele productie het milieu vaak sterk. Deze milieuvervuiling door gewasbeschermingsmiddelen, stikstof of CO2 brengt ook kosten voor de maatschappij met zich mee. Deze merkt men echter niet direct in de portemonnee. Het succes van de conventionele landbouw is dat men door de steeds sterker industrieel ingerichte productie, een veel kleiner deel van het huishoudbudget aan levensmiddelen uit hoeft te geven – ze zijn gewoon veel te goedkoop geworden. Deze vorm van landbouw richt echter schade aan, die gecorrigeerd moet worden. Het beste door ervoor te zorgen dan overal de volledige kosten betaald worden, wat een prijsverhoging van niet-biologische producten zou betekenen.
Beobachter: Waarom zijn uit het buitenland geïmporteerde bioproducten goedkoper?
Niggli: De Zwitserse landbouw produceert naar verhouding relatief duur. In het buitenland kunnen praktisch alle bio-producten goedkoper geproduceerd worden. Primair vanwege de lagere loonkosten. Maar ook omdat er veel grotere bedrijven zijn en daarmee schaaleffecten behaald kunnen worden. Bij het Duitse merk 'Alnatura', dat hier in Zwitserland door Migros gedistribueerd wordt, is dat duidelijk te zien. Bij deze zeer grote bio-producent worden in enorme hoeveelheden grondstoffen ingekocht en verwerkt. Dat is mogelijk omdat de afzetmarkt in Duitsland de bijpassende grootte heeft. En dat leidt ertoe dat Alnatura ook goedkoper bio-producten naar Zwitserland kan exporteren. Alnatura laat daarmee nu al zien dat het mogelijk is: geïmporteerde en desondanks voordelige bio-producten. Zo duur als Economiesuisse beweert, zal het nooit worden. Bovendien is er een enorm besparingspotentieel op het gebied van food waste. Op elke derde akker wordt zogezegd tevergeefs geteeld. Zou men dit aanpakken, dan zouden stijgende levensmiddelprijzen weer gecompenseerd worden.
Beobachter: Zijn er verschillende bio-standaarden? Is bio uit de EU slechter dan bio uit Zwitserland?
Niggli: Nee. Circa 95 procent van de eisen zijn identiek. Dat geldt voor alle centrale eisen en weliswaar wereldwijd. Er bestaat bovendien geen groot land meer dat de biologische landbouw niet wettelijk heeft geregeld. Het is zelfs één van de weinige teeltmethodes die mondiaal relatief goed geregeld en gecontroleerd wordt. Zuid-Amerikaanse producenten willen bijvoorbeeld naar Noord-Amerika en Europa exporteren en zijn daarom reeds op de bijbehorende standaard gericht. Verschillen zijn er dan alleen nog aan de top. Bio Suisse, als privé merkstandaard in Zwitserland, hecht bijvoorbeeld grote waarde aan een verwerking die het milieu heel erg ontziet en op een verbod van kleurstoffen Beobachter