Nog voor er echt sprake was van een Vlaamse biosector, was Luc Pauwels al biologisch aan het boeren. Hij startte in 1981 met zijn bio-boerderij. "Ik wou al van kinds af boer worden, maar dan wel met aandacht voor het milieu: ik zat in een milieuvereniging en was ook bezig met macrobiotiek. Zo kwam ik automatisch uit bij bio."
Luc en Narissa Pauwels
Door met een beperkter aantal teelten aan de slag te gaan, werd zijn productie ook groter en moest hij op zoek naar andere afzetkanalen. "Ik ben beginnen leveren aan de veiling. Nadat ook een supermarkt mee op de kar sprong, bouwde ik de verkoop aan particulieren af. Niet dat ik daar al te rouwig om was, want ik stak liever tijd in het boeren dan in de rechtstreekse verkoop."
Arbeidsintensieve gewassen
Vandaag telen Luc en Narissa vooral arbeidsintensieve gewassen. In het voorjaar starten ze met aardbeien, in de zomer oogsten ze courgettes en vanaf het najaar worden de kolen geoogst en verkoopklaar gemaakt. Hij heeft de verkoop aan particulieren niet helemaal afgezworen: wanneer het aanbod aardbeien te groot wordt voor de groothandel, organiseren Luc en Narissa voor de rest van het aardbeienseizoen een zelfpluk. "Dat groeit met de jaren. Een groot deel van onze productie verkopen we op die manier. En de mensen komen niet alleen uit de omgeving, maar ook uit Brussel. Ze zien het vaak als een ideale gezinsactiviteit."Volgens Luc is er in die jaren heel wat veranderd: "Ik ben gestart op 2 hectare en zit intussen aan 16 hectare. Dat zou ik zoveel jaren geleden nooit gedacht hebben. Ik koos voor schaalvergroting om efficiënter te produceren."
"Betere afspraken leiden tot een efficiëntere productie, betere prijzen en ook minder voedselverspilling."
"We telen graag voor de supermarkten, al is het niet altijd makkelijk om aan hen te leveren. De keten is vaak weinig transparant en ze biedt te weinig zekerheid. Ik hoor wel iedereen roepen dat er tekorten zijn op de markt, maar als boeren ervaren we dat we te vaak met overschotten zitten. Zo beseffen sommige handelaars niet dat je als boer eigenlijk al zeker moet zijn van je afzet voor je gaat produceren. Betere afspraken leiden tot een efficiëntere productie, betere prijzen en ook minder voedselverspilling."
Samenwerking met gangbare buurman
Luc zit niet op een eiland. Sterker nog, hij heeft al jarenlang een mooie samenwerking met zijn buurman Jan, een gangbare melkveehouder."Eigenlijk heb ik als bioboer zeer weinig teelten, die bovendien ook arbeidsintensief zijn. Voor mijn teeltrotatie zaai ik ook percelen met grasklaver in en dat vergt genoeg grond. Ik heb 6 hectare courgettes: op een totaal van 15 à 16 hectare is dat wel erg nauw om mijn teeltrotatie rond te krijgen."
De oplossing kwam van Jan die twee van zijn percelen omschakelde naar bio. Luc mocht die twee velden gebruiken voor zijn teeltrotatie. Voor hem was dat de beste oplossing. In zijn streek is grond kopen gewoon onbetaalbaar en als bioboer aan seizoenspacht doen, is ook amper haalbaar: "Je zit met die omschakeljaren. Er zijn geen andere bioboeren dicht genoeg in de buurt. Het moet ook nog haalbaar zijn om er alle dagen naartoe te rijden. Ik zie het wel bij gangbare collega's: zij verhuren grond in seizoenspacht aan elkaar."
Door de samenwerking met Jan kan Luc zijn areaal courgettes aanhouden. Dankzij de grasklaver heeft hij minder last van ziektes en onkruid. De klavers brengen ook stikstof in de bodem. Jan heeft als voordeel dat hij zijn mest kwijt kan en dat hij meer grasklaver heeft om aan zijn koeien te voeren.
"Wij hebben nog nooit naar geld gekeken. Begin te rekenen en er komt ruzie van. Dat gebeurt bij ons nooit."
Geven en nemen
Bij hen loopt de samenwerking dus goed, maar zien ze ook valkuilen voor boeren die ook een samenwerking op poten willen zetten? Luc in elk geval wel: "Veel hangt af van karakters. Het is niet altijd makkelijk om boeren te laten samenwerken. Boeren hebben het financieel niet altijd makkelijk. Vaak beginnen ze dan te rekenen en dan komen ze nergens."Jan beaamt dat: "Ik heb in het verleden ook al met anderen proberen samen te werken, maar dat liep stuk omdat de ander te eigenzinnig was en te veel vasthield aan zijn eigen ideeën. Samenwerken is ook een beetje geven en nemen."
Luc: "Ik respecteer zijn keuze. Op zich doet hij het al erg goed. Ik denk ook dat hij niet zo veel zou moeten veranderen om voor bio te gaan. Ik zou het toejuichen als hij zou omschakelen, maar ik respecteer zijn argumenten en wil me niet bemoeien met zijn bedrijfsvoering. Ik ben ervan overtuigd dat de afstand die we houden net het succes is van onze jarenlange samenwerking."
Voor meer informatie: www.biobees.be
Bron: BioForum Vlaanderen