Klimaatverandering gaat een grote impact hebben op de verspreiding van plantensoorten waaronder wilde verwanten van voedselgewassen. Met behulp van computermodellen is voor de 214 in Nederland voorkomende wilde verwanten voorspeld, in welke mate ze bedreigd worden door klimaatverandering in Nederland en Europa. Zodoende kunnen er gericht conserveringsmaatregelen georganiseerd worden.
Volgens WUR begon de mens ongeveer 10.000 jaar geleden wilde planten te selecteren en geschikt te maken voor teelt en consumptie. Ondanks de selectie en veranderingen bij cultuursoorten zijn veel wilde plantensoorten daarmee nog steeds te kruisen. Zij vormen een belangrijke bron van nuttige eigenschappen voor het gewas.
Impact klimaatverandering
Klimaatverandering gaat een grote impact hebben op de verspreiding van wilde plantensoorten. De wilde verwanten van voedselgewassen zullen we nodig hebben om de gewassen aan te passen aan het veranderende klimaat door bijvoorbeeld resistenties in te kruisen tegen nieuwe ziektes.
Veel wilde soorten zijn echter nauwelijks aanwezig in genenbankcollecties en worden bedreigd door verstedelijking, milieuvervuiling en klimaatverandering. Om conserveringsmaatregelen te plannen zijn goede voorspellingen nodig over de toekomstige verspreiding van wilde soorten ten gevolge van klimaatverandering.
Voorspelling door computermodellen
Het Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) heeft in samenwerking met FLORON vastgesteld dat er in Nederland 214 wilde verwanten van voedselgewassen voorkomen, waarvan 53 deel uitmaken van de Nederlandse Rode Lijst. In samenwerking met Naturalis Biodiversity Center zijn nu alle 214 soorten onderzocht. Door middel van computermodellen zijn voorspellingen gemaakt over de verspreiding in 2070 van deze wilde verwanten onder twee verschillende klimaatverandering scenario's.
De resultaten van de berekeningen, onder de aanname van optimale zaadverspreiding, zijn in de vorm van verspreidingskaartjes beschikbaar op de website CWRnl. Zo wordt bijvoorbeeld voorspeld dat in 2070 de Gesteelde zoutmelde (Atriplex pedunculata) ernstig bedreigd is in Europa, terwijl de Gewone zoutmelde (Atriplex portulacoides) nauwelijks last ondervindt van de klimaatverandering.
Conclusies
- Voor Europa wordt in het algemeen een netto verlies in het voorkomen van de soorten voorspeld en een verschuiving van het verspreidingsgebied in noordwaartse richting. Of diverse plantensoorten snel genoeg kunnen migreren naar geschikte gebieden en daarmee in de natuur behouden blijven voor gebruik is onzeker;
- Het voorkomen in de huidige natuurreservaten biedt geen garantie op behoud, met name in Zuid Europa. In het beleid ten aanzien van beheer van natuurgebieden zal rekening gehouden moeten worden met de gevolgen van klimaatverandering;
- Voor soorten die in de toekomst ernstig bedreigd worden is het wenselijk zaadmonsters in genenbanken op te slaan. Hierdoor kunnen soorten beschikbaar blijven voor herintroductie en andere doeleinden.
Bron: WUR