In het project Agrivizier werken onderwijs, onderzoek en advies samen aan vragen van ondernemers inzake innovaties in de Agribusiness. Onder de vlag van Agrivizier wordt gewerkt aan meerdere deelprojecten. Eén daarvan is het deelproject 'nieuwe groenten in Noord-Holland'.
Projectleider Christoffel den Herder, adviseur biologische landbouw van DLV Plant is positief gestemd. "De vraag naar authentieke gewassen ligt er en telers kunnen inspelen op deze (niche)markt. Het gaat hier met name om kleine vollegrondsgroentegewassen die veel vakmanschap vragen. We gaan niet alleen op zoek naar de teelttechnische kennis maar ook naar de ontwikkeling van afzet. Telers zoeken daarom naar mogelijkheden in de markt om zich te onderscheiden van andere (veelal buitenlandse) producenten door meerwaarde te creëren door producten op een andere manier te presenteren, te bewerken of te verwerken." Door in de praktijk te beginnen met de teelt van bovengenoemde gewassen is nu een concreet begin gemaakt. Daarnaast kunnen op bescheiden schaal nog onbekendere gewassen onderzocht worden.
Vroeger waren ze heel normaal in de keuken, nu zijn ze in opkomst onder de noemer vergeten groenten. Vrij onbekende voorbeelden zijn brave hendrik, haverwortel, kardoen en palmkool. In het AgriVizier project kijken we naar de mogelijkheden van teelt van onder meer emmertarwe, droge linzen, verschillende kleuren peen, biet en sperzieboon, yacon, spelt en aardpeer: "Vooral met twee laatstgenoemden zijn we dit jaar aan de slag gegaan", aldus Christoffel.
Topinamboer
Met de aardpeer uit het geslacht Helianthus - ook wel topinamboer, knolzonnebloem of Jeruzalemartisjok genoemd - wordt geëxperimenteerd op een proefveld in Zuid-Schermer. Aardperen zijn grillig gevormde knollen in vele kleuren, van lichtbruin tot violet en van roze tot wit. De zoetige aardpeer heeft een wat nootachtige smaak en kan rauw gegeten worden. "We zijn in Noord-Holland bezig met een dubbeltest: De aardpeer is namelijk niet alleen om op te eten. Wij zetten het gewas als natuurlijke wering van ruim anderhalve meter hoog ook in tegen de wortelvlieg. In een strook van bijna twee meter breed is de aardpeer vroeg in het voorjaar geplant rondom een areaal met selderijknol. Aardperen zijn interessant omdat ze al heel vroeg in het voorjaar hoog loof ontwikkelen, nog voordat de eerste wortelvliegen er zijn. Er wordt een te vermarkten aardpeer geteeld en we bestrijden een insect biologisch."De aardpeer komt van oorsprong uit Noord-Amerika en behoorde tot het voedsel van de Huron indianen. De knol werd rond 1600 door een Franse ontdekkingsreiziger naar Europa gehaald. "In Frankrijk wordt de aardpeer op iets grotere schaal geteeld, aldus den Herder: En ook in Denemarken vind je grotere arealen." Inmiddels is ook bekend dat de wortelknollen naast suikers ook insuline bevatten. Dat laatste kan mensen met diabetes mellitus ten goede komen. Verder is uit studie duidelijk geworden dat de wortels geen nitraten opslaan. We hopen dat vijf Nederlandse akkerbouwers de teelt gaan oppakken komend jaar. Er is inmiddels ook een proefveld in Lelystad. "De consument is er klaar voor, die wil thuis ook met de wat meer exclusieve groenten koken. De aardpeer ligt van oudsher al bij de biologische winkels in de schappen, maar tegenwoordig ook bij Albert Heijn. Alleen komen ze nu nog uit Frankrijk, dat willen we graag veranderen."
Oergraan
Wat na twee jaar ook al goed loopt in Zuid-Schermer is de teelt van spelt. Deze oergraan vindt zijn weg naar bakkerijen in de regio Alkmaar die er onder meer brood en ontbijtkoek van maken. Vanuit de markt is ook bekend dat er vraag is naar droge linzen. "Helaas hebben we daar nog geen telers voor kunnen interesseren. Net zoals met quinoa moet je daarvoor een liefhebber vinden die er tijd en areaal in wil steken. Het is essentieel voor de kennisopbouw van het product. Telers die interesse hebben kunnen zich bij ons melden.""De sterkste troef van nieuwe groenten is het regionale aspect van het product."
Trendwatchers bespeurden jaren geleden al dat de vraag van consumenten naar groenten in frisse kleuren zou gaan stijgen. De trend van gekleurde bietjes en wortels zet inmiddels flink door volgens Christoffel: "En kijk eens naar de pompoen, die is ook steeds populairder geworden in de Nederlandse keuken. In Flevoland bijvoorbeeld zijn telers nu bezig met de teelt van gele sperziebonen. Mocht het met de opbrengst hiervan nog niet meteen helemaal lukken dan krijgt de teler dezelfde prijs voor zijn product als groene sperziebonen. Die prijsgarantie is natuurlijk prettig, maar de sterkste troef van nieuwe groenten is het regionale aspect van het product”. Consumenten waarderen het dat hun groenten uit de directe omgeving komen en als het biologisch is, is dat des te beter. Kortom, voor telers liggen er volop kansen om in te spelen op het toenemende voedselbewustzijn van de consument."
Ondertussen lopen er ook proeven met een knol uit de composietenfamilie: de yacon. Van oorsprong afkomstig uit Mexico wordt deze nu in Zeeland geteeld in de Innovation Garden van DLV. De yacon is voor de consument als aardappel te gebruiken, maar de industrie heeft interesse voor de appelwortel omdat er volgens veel suikerstof uit te winnen valt: "Je kunt er ook direct zoet sap uit persen."
GreenPort Noord-Holland Noord is één van de meest veelzijdige agriregio’s van Nederland die werkgelegenheid biedt aan vijftien- tot twintigduizend werknemers. Innovatie geldt als een van de belangrijkste speerpunten voor GreenPort Noord-Holland Noord. Dit krijgt gestalte in het project Agrivizier. Partners zijn onder andere Wageningen UR, TNO, DLV Plant en Clusius College.
Het project AgriVizier is mede mogelijk gemaakt met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Unie (EFRO), met als doelstelling de agribusiness in de kop van Noord Holland verder te ontwikkelen. De subsidieaanvragers zijn GreenPort Noord-Holland Noord, WageningenUR/DLO (PPO-fruit) en het Clusius College.
Voor meer informatie: www.agrivizier.nl