SOMO toetst Nederlands beleid op duurzaam inkopen

De overheid kan een stimulerende rol spelen in het tegengaan van schendingen van internationale arbeidsnormen door middel van haar eigen inkopen en aanbestedingen. Inkoopbeleid wordt in de VN Principes voor Mensenrechten en Bedrijfsleven (VNprincipes) expliciet genoemd als middel voor overheden om de bescherming van mensenrechten door bedrijven te promoten. Jaarlijks koopt de Nederlandse overheid voor ruim 60 miljard euro in; scherpere aanbestedingsregels kunnen bijdragen aan structurele verbeteringen van arbeidsomstandigheden in de productieketens. De Nederlandse overheid heeft zich doelen gesteld voor duurzaam inkopen en ontwikkelde de zogenaamde Sociale Voorwaarden, waarin ook de internationale arbeidsnormen zijn opgenomen.

SOMO hecht waarde aan de voorbeeldfunctie van de Nederlandse overheid en gelooft in de positieve invloed die het inkoopbeleid kan hebben op de arbeidsomstandigheden in internationale toeleveringsketens. Er is echter grote onduidelijkheid over de toepassing van dit beleid bij het Rijk én bij lokale overheden. SOMO wil meer inzicht verschaffen in de concrete toepassing van de Sociale Voorwaarden in het inkoopproces, zodat beleidsmakers en het maatschappelijk middenveld daar kennis van kunnen nemen, en de uitkomsten kunnen meenemen in beleidsevaluaties.

Dit onderzoek toetst de toepassing van de door het Rijk gestelde Sociale Voorwaarden en andere voorwaarden die gebaseerd zijn op internationale arbeidsnormen. Daarbij kijkt SOMO naar tenders van de Rijksoverheid, provincies, waterschappen en gemeenten. SOMO kiest voor tenders in vier sectoren: elektronica (toegespitst op telefoons), (bedrijfs)kleding, koffie (voor drankenautomaten) en natuursteen (gebruikt voor de herinrichting van straten of openbare ruimten). Hieruit blijkt dat overheden de Sociale Voorwaarden nauwelijks toepassen. In slechts 3 van de 25 gevallen wordt hier letterlijk naar verwezen. In 15 van de 25 gevallen (60%) is respect voor internationale arbeidsnormen als voorwaarde opgenomen in het bestek, maar gebeurt dit meestal niet volgens de regels en handvatten van het landelijk beleid voor duurzaam inkopen.

Klik hier voor het document.