Hervormingen GLB hebben weinig gevolgen voor ontwikkelingslanden

Het hervormde Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) heeft beperkte invloed op ontwikkelingslanden. Wijzigingen in het handelsbeleid van de EU hebben naar verwachting aanzienlijk grotere gevolgen voor boeren in ontwikkelingslanden dan veranderingen in het GLB. Dit blijkt uit onderzoek van LEI Wageningen UR in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Mogelijk nemen de Europese Raad en het Europese Parlement later deze maand een definitieve beslissing over de invulling van het GLB in de EU voor de periode 2014-2020.

Twee belangrijke hervormingen van het GLB hebben geleid tot minder handelsverstoring dan in het verleden het geval was voor boeren in ontwikkelingslanden. Ten eerste is de prijssteun aan Europese boeren vervangen door inkomenssteun. Ten tweede zijn exportsubsidies voor de meeste producten afgeschaft. Europese boeren zullen zich daardoor meer laten leiden door de markt van vraag en aanbod in plaats van overschotten te produceren die wereldmarktprijzen drukken.

Inkomenssteun

Inkomenssteun lijkt de productie wel in beperkte mate te stimuleren, maar het negatieve effect daarvan op ontwikkelingslanden is in de huidige krappe voedselmarkt moeilijk vast te stellen. Daarnaast zorgt inkomenssteun er voor dat kleine Europese boeren kunnen blijven bestaan en tempert zo de tendens tot schaalvergroting. Met als gevolg minder concurrentie op de wereldmarkt.

De voorgenomen veranderingen in het Europese handelsbeleid zullen waarschijnlijk grotere gevolgen hebben voor ontwikkelingslanden dan het hervormde GLB. Het Algemeen Preferentieel Stelsel, een systeem van handelspreferenties voor ontwikkelingslanden, zal in 2014 worden vernieuwd. Voor de minst ontwikkelde landen zal er weinig veranderen. Daarnaast sluit de EU met groepen van landen zogenoemde Economic Partnership Agreements (EPAs) die veel van de oude preferenties moeten gaan vervangen. De nieuwe voorwaardes zijn minder voordelig en stellen meer eisen. Dit nadeel voor ontwikkelingslanden wordt deels opgeheven doordat een aantal andere opkomende landen zoals Brazilië hun voorkeurspositie op de EU-markt kwijtraken.

Het LEI-onderzoek laat verder zien dat wijzigingen in het handelsbeleid voor producenten van exportgewassen als suiker, fruit en groente wel gevolgen kunnen hebben. Voor zuivelproducenten worden geen grote gevolgen verwacht. Echter, het onderzoek onderstreept ook dat conclusies over effecten niet altijd eenduidig zijn.