Europees landbouwbeleid ingrijpend hervormd

De Europese Unie heeft woensdag 26 juni 2013 een principeakkoord bereikt over een ingrijpende hervorming van het Europees landbouwbeleid voor de periode van 2014 - 2020. Het landbouwbeleid bestond tot nu toe uit vastgestelde quotaregelingen, maatregelen die ingrepen op de markt toestaan en inkomenssteun die breed werd verdeeld. Nu komen vergroening en marktoriëntatie meer centraal te staan.

Vergroening

Staatssecretaris van Economische Zaken, Sharon Dijksma, die samen met de Europese ministers van landbouw nauw betrokken was bij de onderhandelingen over dit principeakkoord, is tevreden met het bereikte resultaat: "Betalingen aan boeren worden in dit nieuwe beleid vooral verbonden aan de manier waarop je de vergroening van je bedrijf doorvoert. Dat is een belangrijke trendbreuk." Nederland heeft ervoor gezorgd dat in de lijst met vergroeningsmaatregelen meer groene maatregelen mogelijk zijn. Hierdoor worden nationale vergroeningsmaatregelen gestimuleerd. Nederland zal in de periode van 2014 – 2020 ongeveer €6 miljard voor landbouw van de Europese Unie ontvangen. Hiervan is €5,4 miljard bestemd voor directe betalingen en €0,6 miljard voor plattelandsbeleid.

Stimuleren ondernemerschap

De Europese Unie is het ook eens geworden over het afschaffen van productiebeperkende regelingen. Na de melkquota in 2015, verdwijnen nu ook de suikerquota in 2017. Daarmee behoren de laatste handelsverstorende quotaregelingen uit het landbouwbeleid straks tot het verleden. "Nederland is de grootste agro-exporteur van Europa en een speler van wereldformaat. Met het opheffen van dit soort beperkingen kan sneller op de markt worden ingespeeld en dat stimuleert innovatie en ondernemerschap", aldus de staatssecretaris. Tijdens de onderhandelingen is mede op Nederlands verzoek vastgesteld dat de zuivelsector toegankelijk moet worden gemaakt voor producentenorganisaties. Hiermee kan de zuivelketen duurzame melkproductie stimuleren.

Jonge boeren

Verder zijn er specifieke afspraken gemaakt om jonge boeren in de hele Europese Unie te helpen bij het ontwikkelen van hun bedrijven. Door de snelle vergrijzing onder boeren in Nederland vindt de regering het van belang om juist jonge boeren financiële steun in de rug te geven. Staatssecretaris Dijksma heeft zich hier tijdens de onderhandelingen stevig voor ingezet. In het bereikte akkoord wordt ook stapsgewijs toegewerkt naar een hectarebetaling die voor alle boeren in een land gelijk is. Hiermee wordt het principe van betaling op basis van historische productie losgelaten.

Grote stap naar duurzamere landbouw

Nederland heeft zich er de afgelopen maanden sterk voor gemaakt dat vergroeningsmaatregelen doelgericht en flexibel kunnen worden ingevuld. In het onderhandelingsakkoord dat de 27 EU-ministers hebben gesloten met het Europees Parlement en de Europese Commissie, zijn ook verschillende Nederlandse vergroeningswensen gehonoreerd. Zo kunnen boeren óf kiezen voor drie standaard vergroeningsmaatregelen (het elk jaar wisselen van gewas, behouden van grasland of het inrichten en beheren van waardevolle landschappen) óf ze kiezen voor vergroening via agrarisch natuurbeheer en/of andere alternatieve maatregelen. Gecertificeerde biologische bedrijven komen ook in aanmerking voor de premie voor vergroening. Daarmee is een grote stap gezet op weg naar een groenere, innovatievere en duurzamere landbouw. "Nieuwe initiatieven voor vergroening en verduurzaming van de landbouw worden sterk gestimuleerd en dat is precies wat Nederland en Europa nodig hebben. Ook is van belang dat we hebben afgesproken dat gevoelige graslanden extra worden beschermd," aldus Dijksma.

Vergroeningsmaatregelen uitgevoerd door natuurverenigingen

In het onderhandelingsakkoord is ook het Nederlandse voorstel overgenomen dat agrarische natuurverenigingen (boerencollectieven) gezamenlijk vergroeningsmaatregelen kunnen uitvoeren. Deze boerencollectieven krijgen bijvoorbeeld de gelegenheid om samen houtwallen of beekdalen in een gebied te beheren en onderhouden. Op deze manier kan agrarisch natuurbeheer effectiever worden. Een gezamenlijke aanpak betekent immers vaak ook een hogere kwaliteit van het beheer.

Verduurzaming op boerenerf

Het Europees landbouwbeleid stimuleert ook investeringen in innovatie en verduurzaming op het boerenerf. Veel Nederlandse boeren staan voor de uitdaging om duurzamer te produceren. Naast de bekende initiatieven zoals precisielandbouw, kan het ook gaan om mogelijkheden voor verwerking van mest tot nieuwe producten of innovatieve veehouderijsystemen.

Modernisering markt- en prijsbeleid

Door de inzet van Nederland wordt het verder mogelijk dat producentenorganisaties van boeren of tuinders niet alleen voor hun leden, maar ook voor sectorgenoten regels kunnen stellen. Op die manier kunnen er bijvoorbeeld door deze organisaties extra regels komen voor diergezondheid, plantgezondheid en voedselveiligheid. Dat is belangrijk als de sector wordt geraakt door bijvoorbeeld een dier- of plantenziekte die bestreden moet worden in het belang van de hele sector.