De beweging die eerlijke prijzen en goede arbeidsomstandigheden voor producenten in ontwikkelingslanden wil bevorderen, draagt momenteel voor minder dan 1 procent bij aan de wereldhandel. Maar volgens organisaties die de producten certificeren, zette de sector in 2009 toch zo'n 3,6 miljard euro om.
In datzelfde jaar groeide de verkoop van fairtradeproducten in Frankrijk, ondanks de economische crisis, met 10 procent. De expansie op het gebied van fair trade verloopt in Afrika echter veel trager.
"Het is duidelijk dat fair trade zich niet genoeg richt op de minst ontwikkelde landen", zegt Christophe Eberhart van Ethiquable, een coöperatie die fairtradevoedsel uit deze landen importeert in Frankrijk.
De meeste succesverhalen komen uit Latijns-Amerika en Azië, niet uit Afrika. Het is volgens Eberhart dan ook veel gemakkelijker om fairtradeproductie op te zetten in landen zoals Costa Rica, Thailand of India, dan in landen in Afrika ten zuiden van de Sahara.
Coöperaties
In het rapport van de Fairtrade Labelling Organisation uit 2009 worden diverse producten genoemd die consumentenprijzen ontvingen. Uit de ongeveer 6000 producten werden Boliviaanse wodka, Ecuadoriaanse bananenchips en andere delicatessen gekozen. Geen enkel Afrikaans product haalde de lijst."Fairtradeimporteurs zoals wij werken vooral met verenigingen of coöperaties van producenten", legt Eberhart uit. "Dergelijke structuren, die technische en financiële steun geven aan boeren, zijn historisch gezien in Latijns-Amerika veel gebruikelijker."
"In Peru, bijvoorbeeld, krijgt de coöperatie die onze jamfabriek runt, hulp van plaatselijke specialisten om de kwaliteit te controleren. In Mali, waar we een eenheid hebben opgezet om fonio, een graansoort, te verwerken, kunnen we moeilijk experts vinden die ons kunnen helpen met de kwaliteitscontrole."
Export
De minst ontwikkelde landen in Afrika hebben ook nog andere problemen. Om zoveel mogelijk mensen te laten profiteren van fair trade, moeten fatsoenlijke prijzen en salarissen betaald worden. Niet alleen aan de producenten, maar ook aan werknemers in de hele productieketen, inclusief de inpakkers en transporteurs."Wij zijn gewend te werken met producentenorganisaties die hun eigen producten exporteren", zegt Eberhart. "Maar in Afrika besteden veel producenten de export uit aan andere partijen.' Daardoor verliezen de boeren de winst die gemaakt wordt op de export. Die winst is meestal veel hoger dan de winst die tijdens de productie gehaald wordt.
"Op Madagaskar bijvoorbeeld, exporteert bijna geen enkele product of coöperatie zelf. De meeste bedrijven zijn afhankelijk van enkele grote exporteurs die alle onderhandelingsmacht in handen hebben."
Bron: Afrika Nieuws