Tholen - Op het biologische melkveebedrijf van Rick Nijstad in Echten draait het om balans: tussen melkproductie en diergezondheid, tussen efficiëntie en dierenwelzijn, en tussen opbrengst en kringloop. "Als je hoge productie wilt, kan dat alleen met gezonde koeien," zegt de 26-jarige veehouder. "Een koe geeft melk uit weelde, niet uit armoede."
© Landbouwbedrijf Nijstad
Rick houdt op zijn bedrijf circa 125 melkkoeien, die gemiddeld rond de 10.700 liter melk produceren in 305 dagen, met 4,25 % vet en 3,53 % eiwit. Dat is voor biologische begrippen een hoge opbrengst en daarmee laat Rick zien dat een hoge melkproductie ook binnen de biologische melkveehouderij mogelijk is, mits de randvoorwaarden kloppen. Daarnaast heeft hij een groeiende tak met Black Angus-runderen, waarvan het vlees lokaal wordt afgezet. Die combinatie is geen toeval, maar onderdeel van een bewuste bedrijfsstrategie.
Meer van eigen land
Het bedrijf ligt op hogere zandgrond, wat in droge jaren de nodige uitdagingen met zich meebrengt. Beregenen is geen optie. "Er zijn hier geen sloten en ik ga geen bronnen slaan. Uiteindelijk wordt alleen de dieselboer daar beter van," zegt Rick nuchter. In droge zomers is vooral het weiden lastig en dan is de opbrengst per hectare wat lager.
© Landbouwbedrijf Nijstad
Om minder afhankelijk te zijn van externe input, werkt Rick aan een steeds hoger aandeel voer van eigen land. "Afgelopen jaar was zo'n 10 procent van het krachtvoer van eigen land, volgend jaar mik ik op 20 procent." In het bouwplan zitten onder meer gras, maïs, wintergerst en wintertarwe. Maïs ziet hij als relatief droogtetolerant gewas op zandgrond.
Hoge productie vraagt management
De hoge melkproductie schrijft Rick toe aan intensief stalmanagement en automatisering. De koeien worden automatisch gemolken en gevoerd. "Er ligt constant voer voor. Elke keer als een koe opstaat, kan ze eten en naar de melkrobot." Daardoor verdwijnen wachttijden en piekmomenten. "Ze laten zich ook drie keer per dag melken." Rick ziet dan ook nog ruimte voor verdere groei van de melkproductie, richting de 11.000 kilo melk per koe per jaar.
Maar voor Rick staat vast dat een hoge melkproductie alleen haalbaar is als de basis klopt. "Als een koe niet gezond is of te weinig conditie heeft, kan ze die melkproductie niet aan." Daarom wordt er niet bespaard op voer. Jongvee gaat bovendien al twee maanden voor het afkalven bij de droogstaande koeien. "Ze kalven dan in goede conditie af en kunnen direct goed starten."
Black Angus als logische aanvulling
Naast melkvee houdt Rick Black Angus-runderen. Ongeveer 50 tot 60 procent van het melkvee wordt geïnsemineerd met Black Angus, een deel met gesekst sperma voor melkveeopfok. Daarbij wordt het stieradvies per individuele koe bepaald. Het doel is om zo min mogelijk stiertjes richting gangbare mesterijen te laten gaan en meer dieren op het eigen bedrijf af te mesten.
© Landbouwbedrijf Nijstad
"Het past in een circulaire bedrijfsvoering," legt hij uit. "Minder afvoer van dieren, meer waarde op het eigen bedrijf." Daarnaast is het een extra inkomstenstroom en levert het veel direct contact met consumenten op.
De Angus-runderen lopen het grootste deel van het jaar buiten en worden minimaal twee jaar oud. "Dat vind ik heel belangrijk vanuit het oogpunt van dierenwelzijn, maar het verbetert ook de kwaliteit van het vlees. Ze groeien rustiger, ontwikkelen meer spieren en een mooie vetmarmering." Volgens Rick resulteert dat in sappig vlees zonder dat het vet overheerst.
Korte keten en directe feedback
Het vlees wordt deels verkocht aan een lokaal steakhouse en deels rechtstreeks aan consumenten in de regio. "Bij restaurant Boschzicht staan wij met naam op de kaart. Dan krijg je appjes van mensen die zeggen dat ze daar Black Angus van ons hebben gegeten. Dat is directe en waardevolle feedback."
© Landbouwbedrijf Nijstad
De vraag naar het vlees groeide de afgelopen jaren sterk. "We hebben zelfs periodes nee moeten verkopen." De populariteit zit volgens Rick niet alleen in het biologische aspect. "Mensen komen vooral voor lokaal en eerlijk vlees. Ze willen weten wat ze eten." Doordat de keten kort is, blijft het product betaalbaar voor consumenten én rendabel voor de boer.
Onderscheidend vermogen van bio
Hoewel Rick biologisch werkt, ziet hij dat niet als iets uitzonderlijks. "Wij deden dit eigenlijk al voordat we gecertificeerd waren. Onze koeien stonden al in de wei, we gebruikten al weinig antibiotica en ook nauwelijks gewasbeschermingsmiddelen." Juist daarom vindt hij het belangrijk dat de biologische sector zich blijft onderscheiden. "Als gangbaar steeds meer verboden krijgt, moeten wij als bioboeren laten zien waar onze meerwaarde zit."
© Landbouwbedrijf Nijstad
Die meerwaarde ziet hij vooral in circulariteit en dierenwelzijn. Op zijn bedrijf lopen droge koeien en een groot deel van het jongvee op stro in een potstal. "Dat geeft rust en minder stress. Koeien kunnen makkelijker opstaan en liggen, en dat helpt bij het afkalven."
Toekomst met zekerheid
Volgens Rick biedt biologisch boeren ook meer bedrijfszekerheid richting de toekomst. "Door beleid en regelgeving worden bio- en natuurinclusieve boeren vaker ontzien. Wij gebruiken het land niet, wij verzorgen het land."
Met verdere stappen richting kringlooplandbouw, automatisering en lokale afzet ziet hij zijn bedrijf goed gepositioneerd. Daarbij blijft volgens Rick het investeren in de basis altijd leidend. "Als alles goed is – voer, gezondheid, welzijn – dan volgt die melkproductie vanzelf."
Voor meer informatie:
Rick Nijstad
Landbouwbedrijf Nijstad
Oshaarseweg 26
7932 PX, Echten
[email protected]
