Tholen – De recente onrust in de biologische plantensector na het plotselinge stoppen van opkweker Jongerius brengt onzekerheid bij telers en afnemers. Coöperatie Odin werkt actief aan het beperken van de gevolgen en het waarborgen van leveringscontinuïteit richting het nieuwe teeltseizoen, zo leggen Wouter Wezenbeek en Theo Boon van Odin uit.
© Odin
"We wisten aanvankelijk niet precies welke producten en telers geraakt zouden worden door de situatie rond Jongerius", vertelt Wouter. "Via allerlei kanalen – van Odin-medewerkers die in tuincentra in gesprek raakten, blogs tot nieuwsmedia – kwam informatie binnen, maar de impact bleef onzeker. Daarom hebben we eerst geïnventariseerd wie direct betrokken is en waar de mogelijke gaten in de levering zitten. Dit hebben verschillende telers al aardig kunnen indammen."
Volgens Theo is het inspirerend om te zien hoeveel veerkracht er in de markt zit. "We zien dat telers creatieve oplossingen zoeken, zoals het zelf opkweken van planten of het samenwerken met collega-bedrijven om tekorten op te vangen. Ook zijn er initiatieven vanuit het CSA-netwerk, waarbij telers gezamenlijk hun vraag bundelen en capaciteit uitbreiden."
Focus op het komende seizoen
© OdinOdin richt zich in eerste instantie op het zo normaal mogelijk laten verlopen van het komende seizoen. Bij eventuele doorstart van Jongerius ligt het volgens Theo en Wouter momenteel niet voor de hand dat Odin daarin een grote rol speelt. "Onze rol ligt ver van het opkweken van planten af", zegt Wouter. "Voor ons gaat het erom dat onze telers, ondanks de situatie, hun productie kunnen voortzetten en continuïteit kunnen bieden aan de gehele biologische sector. Want ieder bedrijf is ingericht op een bepaald volume om de kosten te kunnen dragen en medewerkers continuïteit te bieden."
Wouter en Theo verwachten dat de meeste tekorten op te lossen zijn, al blijft het seizoen onzeker. "Voor bepaalde producten, zoals knolselderij, kan er een pijnpunt ontstaan", geeft Wouter aan. "Dat is een gewas dat temperatuurgevoelig is en veel specialisme vereist bij de opkweek. We zien hier wel initiatieven om gaten op te vullen, maar dat blijft wel echt een aandachtspunt voor volgend jaar."
Voor andere productgroepen, zoals bewaargranen en -groenten, ziet Odin geen grote problemen. "We hebben een uitstekend jaar achter de rug voor bewaarproducten als wortelen, kolen en aardappelen. Daar is voldoende voorraad, waardoor de impact beperkt blijft", aldus Theo. "Bovendien zijn er in die categorie ook veel gewassen die vanaf zaad worden geteeld, waardoor het wegvallen van Jongerius voor die gewassen sowieso geen grote rol speelt."
Samenwerking en langetermijnoplossingen
Naast de acute crisis denkt Odin ook mee over structurele oplossingen. "We hebben BioNext gevraagd om de problematiek te coördineren en te kijken naar mogelijkheden voor een coöperatieve plantenopkwekerij", vertelt Theo. "Nu is dat op dit moment nog toekomstmuziek, maar het laat wel zien dat we niet alleen op korte termijn denken."
Wouter benadrukt het belang van samenwerking binnen de sector: "Door ervaringen uit te wisselen en samen te investeren, kunnen we de continuïteit waarborgen. De Nederlandse ondernemer is creatief; in situaties als deze ontstaan vaak nieuwe initiatieven om problemen op te lossen."
Ketenkracht en coöperatieve waarden
© Odin
De aanpak van Odin sluit aan bij de kernwaarden van de coöperatie. Met veertig winkels, een groothandel, eigen boerderij en imkerij, werkt Odin volgens een coöperatief model waarin leden, leveranciers en klanten samen verantwoordelijkheid dragen voor een gezonde en eerlijke voedselketen.
"We kijken altijd naar de hele keten, van boer tot bord", legt Theo uit. "Onze focus ligt op een gezonde, continue aanvoer van biologische producten en het ondersteunen van telers in uitdagende situaties. Dat is voor ons een vanzelfsprekende zaak, ook in een crisissituatie zoals deze."
Het inkoopteam van Odin plant verder vooruit dan gebruikelijk was: "Wij zijn structureel eerder onze behoefte vooruit aan het plannen, zodat een teler daarop kan bouwen en rekenen. Daar waar eerder de BioBeurs in januari het moment hiervoor was. De Biofach was opvolgend het traditionele ankerpunt waar je echt klaar moest zijn." Dit is nu voor de komende seizoenen verleden tijd.
Beperkingen en onzekerheden
Hoewel de initiatieven en samenwerkingen hoopgevend zijn, is het volgens Wouter en Theo absoluut nog geen gelopen race. Het seizoen blijft afhankelijk van externe factoren zoals weer, beschikbaarheid van planten en de capaciteit van telers. "We volgen dit nauwgezet en krijgen in januari een duidelijker beeld van het teeltschema en eventuele aanpassingen in aanvoer. Vooralsnog zijn de gevolgen relatief beperkt, maar het blijft een dynamische situatie", zegt Theo.
Voor de biologische sector betekent dit dat er extra alertheid nodig is bij de planning en dat je verder vooruit moet werken. "Iedereen zoekt naar alternatieven, waardoor andere opkwekers het extra druk gaan hebben. Gelukkig zien we daar een hoop veerkracht en creativiteit."
Koers voor korte én langere termijn
Odin slaat een dubbele koers in: op korte termijn de continuïteit van het nieuwe seizoen waarborgen en op langere termijn samenwerking stimuleren om de sector robuuster te maken. De coöperatie benadrukt dat de impact van het wegvallen van Jongerius beheersbaar is, maar dat samenwerking, creativiteit en het volgen van de keten essentieel blijven om de leveringszekerheid te garanderen.
Voor meer informatie:
Theo Boon en Wouter Wezenbeek
Odin
De Panoven 1
4191 GV Geldermalsen
Tel: +31(0)345-577133
[email protected]
www.odin.nl
