Tholen - De kwartiermakersrol in Zuid-Holland nadert zijn afronding, maar de energie is groter dan ooit. Waar andere regio's een Biostad of Bioregio uitroepen, bleek de situatie in Zuid-Holland anders. "We zagen prachtige initiatieven: Rotterdam de boer op, Ons Eten in Den Haag, de coöperatie in het Groene Hart, Zuid-West eilanden. We merkten dat er energie zit, maar dat het geen zin heeft om er een extra etiket bovenop te plakken. Daarom hebben we ervoor gekozen om Zuid-Holland uit te roepen tot 'Bio-beleef-regio'. Als je ergens biologisch kunt beleven, dan is het hier", vertelt Michaël Wilde, kwartiermaker regio Zuid-Holland. Michaël Wilde heeft het afgelopen jaar daarvoor samengewerkt met Maria van Boxtel, Bavo van den Idsert en Roosmarijn Saat.
© Michaël Wilde
Michaëel Wilde, Maria van Boxtel en Bavo van den Idsert leveren hun rapportage af bij het RVO na een jaar de Kwartiermakersrol vervuld te hebben.
Roosmarijn Saat heeft als eigenaresse van een biologische speciaalzaak en voorzitter van de Biowinkelvereniging afgelopen jaar vooral de contacten gelegd met de biologische speciaalzaken in Zuid-Holland. De rol van biologische speciaalzaken is volgens Wilde een belangrijk speerpunt. "We willen dat boeren en speciaalzaken elkaar versterken. Mensen willen weten waar hun eten vandaan komt en ze willen de individuele boer steunen."
In het Noord-Hollandse initiatief Bio van Dichtbij ziet de kwartiermakersgroep een voorbeeld dat ook in Zuid-Holland kan landen. "Het gaat om verbinding: niet alleen een poster in de winkel, maar echte ontmoetingen, excursies naar de boeren, markten bij de winkels waar boeren hun verhaal komen vertellen."
Volume creëren via cateraars en grote werkgevers
Een tweede pijler in Zuid-Holland is het vergroten van biologische inkoop in de catering, waar Bavo van den Idsert zich voor heeft ingezet. "Cateraars zeggen dat ze wel bio willen inkopen, maar dan hebben ze grotere volumes nodig. Dat lukt alleen als naast de rijksoverheid ook provincies, gemeenten en grote werkgevers biologisch gaan inkopen. Producten moeten daarnaast geschikt zijn voor catering: schoon van grond en gesneden."
Het idee is om inkopers, facility managers en cateraars letterlijk samen naar de boerderij te brengen. "Je wil niet dat het voelt als iets wat moet vanuit beleid, maar dat mensen intrinsiek gemotiveerd raken. Dat bereik je door relaties op te bouwen en elkaar te begrijpen." De hoop is dat projecten in 2026 via de Vabiola-regeling vervolg krijgen.
© Michaël Wilde
Energie nodig vanuit overheid
Een belangrijke uitdaging was het ontbreken van duidelijk instrumentarium om ketenprojecten te financieren. "We werden met een missie op pad gestuurd om ketenprojecten te zoeken, maar omdat de Vabiola-regeling er nog niet was, werd dat lastig", vertelt Wilde.
Ook de 25%-ambitie voor biologische inkoop door de rijksoverheid mist volgens hem nog zichtbaarheid. "De overheid heeft gezegd dat ze naar 25% bio willen inkopen, maar ik zie nog niet dat er breed wordt uitgelegd: dit gaan we doen. Door het vallen van het kabinet was dat ook lastig. Als ik nu spreek met grote bedrijven, weet bijna niemand dat die ambitie er ligt."
Voor de toekomst verwacht hij meer slagkracht. "Ik hoop en verwacht dat het nieuwe kabinet hier echt energie achter zet en dat een nieuwe minister duidelijk naar buiten gaat: we gaan naar die 25% en dit zijn de stappen. De voorbeeldrol van de overheid is essentieel."
Zuid-Holland werkt ook aan de oprichting van een provinciaal Bioregionetwerk waarin boeren, maatschappelijke organisaties en de provincie samenwerken. "Dat wordt de basis voor alles wat we gaan doen. Een netwerk is kwetsbaar in de beginfase en goede coördinatie is essentieel. We hopen dat daar iemand voor aangesteld kan worden."
Ook landelijk ziet Michaël een duidelijke noodzaak voor het aanstellen van Kwartiermakers voor het komende jaar: "We willen dat als iemand vraagt wat een Biostad of Bioregio precies inhoudt, er een helder, kloppend verhaal ligt. Geen greenwashing, maar echte ambities en concrete voorwaarden", vertelt Michaël Wilde. In de afgelopen maanden is daarom gewerkt aan zo'n fundament, samen met 18 gemeenten en 7 provincies. "Het zou zonde zijn als je die energie niet opvangt."
© Bionext
Consumenten betrekken bij bio
Die energie komt niet alleen vanuit steden en gemeenten, maar ook van de inwoners. "Zuid-Holland is met 3,9 miljoen inwoners de meest dichtbevolkte provincie van Nederland. We moeten die mensen gewoon weer naar de boer krijgen."
Het overkoepelende initiatief, daarvoor zijn de 'voedselroutes'. "Dat zijn routes die mensen kunnen fietsen of wandelen, waarmee ze langs de boeren komen. Ze kunnen dan een kijkje nemen op de boerderij en producten afnemen."
Om die afzet te stimuleren wordt gewerkt aan Biozegels: een boekje met zegels waarmee mensen korting krijgen bij de boer. "Je wilt natuurlijk dat iemand niet alleen een stukje kaas komt kopen, maar dat er uiteindelijk meer boodschappen worden gedaan en dat er echt verbinding ontstaat."
De naam Biozegel is gebaseerd op de internationale principes van de biologische landbouw, ook wel binnen de sector bekend als ZEGE: zorg, ecologie, gezondheid en eerlijkheid. "Het doel is dat straks één miljoen mensen in heel Nederland weten waar de biologische sector écht voor staat."
© Michaël Wilde
Samenwerking
De samenwerking in de regio werd door Wilde verrassend positief ervaren. "Vooral de verbinding tussen biologisch en lokaal is ontzettend waardevol gebleken. De ene maatschappelijke organisatie hecht echt specifiek waarde aan biologische inkoop, de andere organisatie hecht meer waarde aan lokale inkoop. Als je dan de lokale biologische boer kan verbinden met die organisaties, dan is dat prachtig."
Zuid-Holland biedt door zijn diversiteit extra kansen: akkerbouw in de Hoeksche Waard en op Goeree-Overflakkee, melkvee in het Groene Hart en stadsboerderijen rond grote steden. "Overal liggen kansen voor voedselroutes, excursies, cateringprojecten en verbinding met de lokale gemeenschappen. We willen echt dat het nieuwe uitstapje een uitstapje naar de boer wordt."
Michaël is het afgelopen jaar zelf ook veel op pad geweest. "Je komt overal, je ziet kansen, energie, verbinding. En dat motiveert enorm om door te gaan. Het is ontzettend positief dat de overheid in 2025 kwartiermakers heeft aangesteld, want het levert echt resultaat op."
"Het is de allerleukste job die je kunt bedenken", sluit hij lachend af.
Voor meer informatie:
Michaël Wilde
[email protected]
