Tholen - Vlak voordat het echt donker werd, dook een groep telers van biologische glasgroenten nog snel even de kas in bij collega's Alphons en Henriette van den Hoek. Even naar een nieuw gewas kijken. Telers doen niets liever. De bio-telers komen vaker samen, maar met elkaar op een teeltbedrijf waren ze al even niet geweest.
Eerder die dinsdagmiddag waren de telers uit de Vereniging Bioglasteelt, samen met andere ketenpartijen die voor de ketenbijeenkomst waren uitgenodigd, bijgepraat over veredeling, subsidiekansen en toekomstscenario's voor de tuinbouw. Daarbij werden de aanwezigen nadrukkelijk ook aan het denken gezet. De middag werd georganiseerd door Mark Meijers (Glastuinbouw Nederland) en Marian Blom (Bionext).
© Mark Meijers
Tandpasta
Het was Marian die de middag mocht openen. "Over teelttechnieken praten kunnen jullie heel goed", sprak ze de telers toe. Maar deze dinsdagmiddag stak net even anders in elkaar. Het moest nadrukkelijk een inspiratiebijeenkomst zijn, met eveneens andere ketenpartijen erbij, waarbij de telers tegelijkertijd ook mooi even konden netwerken. "Heb je mijn planten nog gezien", horen we een teler aan zijn zaadleverancier vragen. Ook andere actuele zaken worden besproken.
Al snel geeft Marian het woord aan gastvrouw Henriette. Zij nam haar collega's, enkele toeleveranciers, afzetorganisaties en overige geïnteresseerden, mee in het verhaal van het bedrijf Natuurlijk Klein Dongen. Tien jaar geleden schakelden de telers over van een reguliere tomatenteelt op 3 hectare naar biologisch telen van tomaten, komkommers en paprika's. Ook is er een professionele biologische winkel opgezet, met een aanbod tot aan biologische tandpasta aan toe.
Beren op de weg
Voordat Alphons en Henriette de overstap naar biologisch telen maakten, hadden ze eerst rondgekeken bij collega's. Wat ze daar zagen bevestigde soms hun vrees – "onkruid tot aan het dak" – maar gelukkig kwamen ze ook hele nette bedrijven tegen. "We zagen best wel beren op de weg", erkent Henriette tien jaar later.
Toch besloten de telers het erop te wagen. Niet per se alleen uit 100% bio-overtuiging, maar zeker ook na een nuchtere kansberekening: de kans dat de afzet van biologische aardappelen, groenten en fruit nog eens een paar procenten zou toenemen leek men groter dan voor conventionele AGF.
"Gaandeweg zijn we steeds dichter bij de natuur komen te staan", vertelt Henriette enthousiast verder. Achter de kassen ligt inmiddels een heus voedselbos van 4,5 hectare. In de schuur op weg naar de kas komen we later die middag mispels tegen.
Risicospreiding
Ondanks dat Natuurlijk Klein Dongen een grote eigen winkel heeft, gaat naar schatting van Henriette maar circa 1% van de eigen kasproductie naar de winkel. Voor de teelten in het voedselbos is dat anders. Daar ligt het percentage hoger. De eigen winkel is vanaf 2019 echt groot aangepakt, en helpt bij risicospreiding voor de ondernemers.
Een kanttekening maakt Henriette wel bij haar inspirerende verhaal: administratief is het veel werk. Misschien is het de leeftijd, vraagt ze zich hardop af. Gelukkig is er op veel vlakken hulp te vinden. Zo lopen er in de winkel genoeg mensen op dinsdag, zodat Henriette haar gasten boven in het zaaltje van een natje en een droogje kan voorzien, en ondertussen ook nog met collega's bij kan praten tijdens de borrel.
Biologische veredeling met schuin oog voor kansen in conventioneel
Na het verhaal van Henriette krijgt Maarten Vrensen, commercieel directeur van biologisch zaadbedrijf De Bolster, het woord. Hij legt uit hoe De Bolster als 'middelgroot' bedrijf in de veredelingsindustrie zich inzet voor het beschikbaar maken van zoveel mogelijk kwalitatief hoogwaardig zaad.
Oog is er ook voor uitdagingen, zoals arbeid, en succes dat ook buiten de bio-teelt wordt geboekt, met onderstam Skyborn. Volgend jaar telen nog meer paprikatelers met die onderstam. Voor De Bolster een welkom succes, zodat ook buiten de bio-markt omzet gegenereerd kan worden. De focus is en blijft echter biologisch voor De Bolster.
Waar gaat het heen met Nederlandse tuinbouw?
Zowel bij de presentaties van Henriette als van Maarten komen de nodige vragen los. Opgewarmd en wel worden de aanwezigen daarna helemaal aan het denken gezet door Evelien van Tongerlo van Wageningen University & Research. Zij schetst een toekomstbeeld van duurzame glastuinbouw over 25 jaar en nodigt de aanwezigen uit met post-its hun visie op drie uitgewerkte scenario's te plakken.
Gaat het toe naar 'massa is kassa' om Evelien te citeren, naar meer lokaal telen met meer verbinding tussen teler en consument of ligt straks de focus op zelfvoorziening, en op een land dat vooral op zichzelf is aangewezen? Wat missen de telers in de scenario's? En welke kennis ontbreekt? De opgehaalde kennis gaat met Evelien mee naar Wageningen. Wie mee wil blijven denken, kan zich bij haar melden.
© Mark Meijers
Subsidie geeft stimulans aan bio-afzet
Het slotwoord is voor Michaël Wilde van Organic Embassy. Hij laat zien hoe bioregio's en biosteden bijdragen aan korte ketens en lichtte de nieuwe Vabiola-regeling toe, die biologische afzet ondersteunt. Hoewel minister Wiersma de in 2023 oorspronkelijk toegezegde miljoenen heeft beperkt, blijft er nog altijd 3,7 miljoen euro per jaar over. De aanwezigen kunnen hier projectvoorstellen voor indienen. Dat kan individueel, maar aanhaken op al lopende voorstellen kan ook.
Thee
Tijdens de borrel is er volop (alcoholvrij) bier beschikbaar, maar gaat het ook over thee. In de kas bij Natuurlijk Klein Dongen staan sinds enkele jaren theeplanten, voor biologische teelt van thee. Alphons en Henriette telen momenteel op 2500 vierkante meter thee voor LocalTea, en breiden de teelt van thee volgend jaar uit naar 7500 vierkante meter. Het gaat om een koude teelt. Ideaal voor de telers om hun bedrijf mee in te richten, want de WKK van 1,1 MW kan op die manier optimaal ingezet worden om ook biologische vruchtgroenten te blijven telen. "Ook iets voor jou?", tikt een teler een collega aan na het zien van de theeteelt. Inspireren is gelukt, zoveel is duidelijk.
© Thijmen Tiersma | BioJournaal.nlEven bij de theeteelt kijken
