Op 13 november 2025 bracht het CBS het nieuws naar buiten dat de landbouw een vijfde minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. De landbouwsector is in hoerastemming; dat het gebruik is afgenomen, is uiteraard een goed bericht. Om te zien of er ook positieve effecten van het lager gebruik te verwachten zijn, heeft PAN-NL de gegevens van Statline, waarop de conclusies van het CBS gebaseerd zijn, onder de loep genomen.
© Oticki | Dreamstime
Samenvatting belangrijkste bevindingen
In de land- en tuinbouw is na 2020 het gebruik van pesticiden met 22% afgenomen.
De afname van 22% van de gebruikte kilogrammen pesticiden gaat gepaard met een toename van het gebruik van de meest schadelijke pesticiden.
Deze afname wordt vooral veroorzaakt door:
- Een verbod van het fungicide mancozeb waarvan in 2020 nog 1,3 miljoen kg werd toegepast, voornamelijk in de aardappelteelt. In 2020 was het totaal gebruik van bestrijdingsmiddelen bijna 5 miljoen kg.
- Een afname in het gebruik van paraffine olie van 1,19 miljoen kg in 2020 naar 0,76 miljoen kg in 2024.
Minder positieve waarnemingen
- 97,8% van het land- en tuinbouwareaal wordt met bestrijdingsmiddelen behandeld.
- Er is een toename van 50% van de meest schadelijke synthetische insecticiden, waarvan slechts enkele tientallen gram per hectare nodig is om alle plaaginsecten te doden.
- Er is een toename van 50% van het landbouwareaal dat met de meest schadelijke insecticiden wordt behandeld.
- Er is een toename van 63% van het landbouwareaal dat met PFAS-pesticiden wordt behandeld.
- De toepassing van niet-chemische, biologische bestrijdingsmiddelen neemt te langzaam toe. In 2024 is slechts 10.000 ha met de insecticide B Thurengiensis behandeld.
Conclusies van PAN-Nederland
"Een reductie van 22% van het gebruik van bestrijdingsmiddelen is een goed begin, maar middelen die gereduceerd of zelfs verboden worden, moeten niet door giftiger pesticiden met een lager kg per hectare worden vervangen. Het volume van de gebruikte bestrijdingsmiddelen per hectare zegt weinig over de risico´s van de gebruikte middelen. Middelen die in kilogrammen per hectare worden toegepast kunnen minder schadelijk zijn dan middelen waarvan slechts 10 of 50 gram per hectare nodig is om de gewenste effectiviteit te bereiken. De risico´s voor mens en natuur van de toegepaste pesticiden worden vooral bepaald door de eigenschappen van het middel, zoals de effectiviteit (zoals zeer giftige insecticiden), de persistentie (zoals PFAS-pesticiden) en de potentie om zich in het milieu te verspreiden (zoals het zeer vluchtige propamocarb).
Lees hier de andere bevindingen van de PAN-NL analyse van de CBS cijfers.
Bron: PAN-Nederland
