Voor Jan-Eric Geersing is de aardappel geen gewas, maar een levend organisme dat hij tot in de vezel begrijpt. Vanuit die benadering bouwde hij aan Geersing Potato Specialist, een veredelingsbedrijf uit Emmeloord dat rassen ontwikkelt die bestand zijn tegen ziekten zoals phytophthora. In zijn keuken, met drie koppen koffie binnen handbereik, pleit hij voor samenwerking, schaal en realisme in het streven naar een duurzame voedselvoorziening.
© Geersing Potota SpecialistDeze gerestaureerde DB Tractor wordt veel gebruikt
Na vier jaar werkzaam te zijn geweest in het onderzoek voor de Rassenlijst en zeven jaar als kweker van aardappelrassen, besloot Jan-Eric Geersing om – naast zijn daaropvolgende functies in de gewasbescherming – zelf met veredeling te beginnen. Het kweken was hem met de paplepel ingegoten; met veel interesse volgde hij het kweekprogramma dat zijn vader, Marchienus Geersing, had opgezet. Tijdens zijn studie aan de Agrarische Hogeschool in Dronten was het dan ook een logische stap om zijn halfjaarstage te lopen bij het kweekbedrijf van Hettema, waar ook het educatieve kweekprogramma van zijn vader bij was aangesloten.
Motivatie
Jan-Eric is een gemotiveerde en gepassioneerde man. Werken is voor hem geen werk, maar een levensstijl. De aardappel vormt het hart van waaruit hij denkt. "Ik kan denken als een aardappel. Het klinkt misschien gek, maar voor mij is een aardappel een levend organisme dat net zoveel aandacht verdient als mijn familie." Dit geïnternaliseerde denken betekent voor hem ook dat hij de aardappelziekte phytophthora, die welig kan tieren, wil verslaan. "Een hele klus, als je weet dat er miljoenen varianten van bestaan."
Hij vergelijkt de aardappelziekte met een bos sleutels, en de resistentie daartegen met sloten. Volgens Jan-Eric is het erg moeilijk om te begrijpen – en uit te leggen – wat het voor een teler betekent om met zoveel ziektedreiging te moeten werken. "De aardappel wapent zich momenteel met slechts zeven sloten tegen de legio varianten van de ziekte. Er is dus nog een lange weg te gaan voordat we de risico's naar een beheersbaar niveau kunnen terugbrengen."
Het terugdringen en beheersen van ziekterisico's vormen de belangrijkste drijfveren voor zijn motivatie. "Ik wil de wereld beter achterlaten dan ik hem ervaar. Een gezonde voedselvoorziening, vanuit een realistisch en haalbaar kader, met oog voor duurzaamheid, mens en milieu. Dat is voor mij het allerbelangrijkste."
© Geersing Potota Specialist
Soms staan de rassen wel tien jaar op een proefveld
Het eerste ras 'Marcelle'
Dat het streven naar gezond voedsel een belangrijke ambitie is, bleek wel toen Jan-Eric in 2003 zijn eerste succesvolle kruisingen wist te maken. Binnen tien jaar bereikte hij de officiële Rassenlijst met een ras dat resistent is tegen het Y-virus, onder de naam Marcelle.
Onder de naam Geersing Potatoes werden intussen verschillende activiteiten ontplooid. Op het biologische akkerbouwbedrijf van de familie Poppe in Nagele kreeg het kweekprogramma letterlijk en figuurlijk de ruimte. Daarnaast werden elders in het land vier satellietproefvelden opgezet om geselecteerd materiaal breder te kunnen beproeven.
Eerder opgebouwde contacten met het Engelse Caithness Potatoes Ltd. werden nieuw leven ingeblazen. Er werd besloten om vrije Nederlandse kwekers te benaderen om rassen te ontwikkelen voor Caithness, met Geersing Potatoes als coördinerend bedrijf. De samenwerking werd vervolgens uitgebreid: ook in Nederland werden rassen uit het Caithness-programma gepromoot.
"De activiteiten namen zodanig toe dat ik deze in een eenmanszaak heb ondergebracht en de naam Geersing Potatoes officieel werd geregistreerd. Later werd dit omgezet in een B.V. In 2011 besloten we om de coördinatie van het kweekwerk en de rassenontwikkeling voort te zetten onder de naam Caithness Potatoes Holding B.V.. Twintig procent van de aandelen werd ondergebracht bij Geersing Potatoes, de rest bij onze partners in het Verenigd Koninkrijk."
Inmiddels hebben ook andere kwekers, zowel in Nederland als het VK, niet stilgezeten. Zo staan onder meer de fritesrassen Divaa en Marvel, evenals de phytophthora-resistente Cammeo, inmiddels op de Rassenlijst. "Ik ben ongelooflijk trots dat we met zoveel partijen succesvol zijn gebleken. Je kunt alleen iets bereiken als je bereid bent samen te werken. Toch zijn we na de Brexit zelfstandig verdergegaan. Juist daarom kies ik er bewust voor om een deel van mijn tijd te besteden aan het verder ontwikkelen van ons netwerk, waarbij kennisdeling voor mij een belangrijk vliegwiel is."
Kennisdeling als kern van samenwerking
Voor Jan-Eric Geersing is samenwerken synoniem aan kennisdeling. Zittend aan de keukentafel op zijn boerderij in Emmeloord – met minstens drie koppen koffie binnen handbereik – neemt hij uitgebreid de tijd om zijn visie te delen. Vanaf zijn spreekstoel pleit hij voor een realistische benadering van de gangbare telers en de grote bedrijven die de afgelopen decennia hebben bijgedragen aan de efficiënte en effectieve ontwikkeling van de landbouw.
"Heel veel mensen vergeten hoe groot de voedselnood was na de oorlog. Er ontstond een enorme behoefte om snel en efficiënt voedsel te produceren. De sector móest voldoen aan de toenemende vraag, mede door de groeiende bevolking. Dat mogen we niet zomaar als iets negatiefs bestempelen, hoewel we daar tegenwoordig wel toe geneigd zijn. Biologische aardappelteelt is daar een treffend voorbeeld van. Op dit moment is het simpelweg niet haalbaar om alle aardappelen volledig biologisch te telen. Daarom ben ik groot voorstander van samenwerking met de grote bedrijven."
Volgens Jan-Eric beschikken juist die partijen over de benodigde middelen – in termen van tijd, geld en mankracht – om een wezenlijke bijdrage te leveren aan het terugdringen van ziekten zoals phytophthora. "De biologische sector is daartoe niet in staat. Je hebt massa nodig, heel veel tijd en dus ook geld. Je moet letterlijk en figuurlijk de ruimte krijgen om te experimenteren en veredelingsprogramma's op te zetten. Dat vraagt om schaalgrootte, om kennisontwikkeling en om voldoende financiële slagkracht."
Voor Jan-Eric Geersing kent samenwerking geen grenzen. "Dat klopt inderdaad. De enige grens die ik ken, wordt bepaald door de beschikbare tijd en de mate van aandacht die ik aan mijn gezin wil geven." Die balans was ook de reden waarom hij sinds 2015 niet langer actief is als vertegenwoordiger van de ChristenUnie in de Provinciale Staten van Flevoland. "Elf jaar lang heb ik me ingezet voor duurzame energieoplossingen, het behoud van natuur en de verduurzaming van de landbouw. De balans tussen die drie beleidsterreinen kun je alleen vinden als je bereid bent om samen te werken, samen na te denken, en buiten de partijpolitieke kaders te treden."
© Geersing Potota Specialist
Op de proefgronden testen ze verschillende rassen
De volgende generatie staat klaar
Zowel privé als zakelijk blijft Jan-Eric Geersing, ondanks de extremen die hij in de wereld signaleert, hoopvol. "Ik heb vier zoons die het maatschappelijk goed doen. Onze jongste, die nu veertien is, is een geboren boer – hij wil alles weten over het bedrijf en gaat graag mee het land op. Mijn oudste werkt ook in de agrarische sector. De middelste zoon, 27 jaar, heeft na zijn studie economie besloten in ons bedrijf te komen werken."
Volgens Geersing staan toekomstige generaties voor grote uitdagingen – maar dat gold ook voor eerdere generaties. "Die uitdagingen zijn er altijd geweest. Onze voorouders hadden het ook niet makkelijk."
Over de voedselvoorziening en het bereiken van een gezond optimum is hij iets terughoudender. "We hebben te maken met steeds extremere weersomstandigheden, die zich bovendien sneller ontwikkelen. Ik hoop dat we dankzij de reeds ingezette intensivering van veredeling toch in staat blijven hier vroegtijdig op in te spelen."
Jan-Eric is ervan overtuigd dat topresistente rassen en groene gewasbeschermingsmiddelen de hoofdingrediënten moeten worden in de strijd tegen ziektes. "Phytophthora is ons altijd een stap voor, we kunnen daar onmogelijk tegenop veredelen. Om te voorkomen dat de slechts zeven 'sloten' – onze resistenties – worden doorbroken, is aanvullende gewasbescherming noodzakelijk." Volgens hem is dat goed mogelijk met een reductie van 75% van gangbare middelen en/of met de inzet van biologische alternatieven. "In vatbare rassen kunnen die middelen de strijd niet winnen, maar bij resistente rassen is het voldoende om de deur dicht te houden."
Dit artikel verscheen eerder in editie 7-8, 39e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Geersing Potato Specialist B.V.
Banterweg 10
8302 AC Emmeloord
+31 (0)6 10537192
[email protected]
geersingpotatospecialist.com
