Volgens Hidde Boersma van WePlanet tonen nieuwe cijfers uit de database van het CBS aan dat biologische landbouw in Nederland structureel lagere opbrengsten heeft dan reguliere teelt. Hij liet tien jaar aan CBS-data analyseren, waarbij opbrengsten van biologische en gangbare landbouw met elkaar zijn vergeleken. De verschillen lopen op tot ruim 30 procent per gewas, zo geeft Hidde aan.
De resultaten:
- Bij aardappelen is de opbrengst ongeveer 20% lager.
- Voor kolen varieert het verschil tussen 6 en 34%, afhankelijk van het jaar en type kool.
- Bij fruit ligt het verschil boven de 30%.
© Hidde Boersma
Meer land nodig voor gelijke productie
Een veelgehoorde aanname is dat 30% minder opbrengst ook 30% meer landgebruik betekent. Boersma stelt echter dat het werkelijke extra landgebruik 43% bedraagt om dezelfde hoeveelheid product te realiseren. "Als een biologische akker 70% oplevert, heb je 3/7 van een extra akker nodig om op 100% uit te komen. Dat is een forse uitbreiding," aldus Boersma.
In Nederland, waar landbouwgrond schaars is, betekent dit volgens hem dat de extra benodigde ruimte vaak in het buitenland wordt gezocht — met gevolgen voor natuur en biodiversiteit elders.
Biologische teelt ook risicovoller
Naast de lagere opbrengsten wijst Boersma op andere nadelen van biologische landbouw:
- De opbrengsten zijn veel volatieler, vooral bij aardappelen. In natte jaren kan het verschil oplopen tot wel 50%, onder andere door ziektedruk zoals de aardappelziekte phytophthora.
- Biologische bedrijven gebruiken geen kunstmest, waardoor ze meer land nodig hebben voor het produceren van dierlijke mest.
- Reguliere landbouw biedt een vorm van "kudde-immuniteit": gewassen worden beschermd doordat plagen zoals de koolgalmug zich minder snel verspreiden in gebieden met gangbare teelt.
Duurzaamheidsvraagstuk
Boersma concludeert dat deze cijfers essentieel zijn in het debat over duurzaamheid. "Minder opbrengst per hectare betekent meer landgebruik, en dat leidt uiteindelijk tot meer druk op natuur en biodiversiteit," stelt hij.
De discussie over de rol van biologische landbouw in de toekomst van voedselvoorziening blijft daarmee actueel – zeker in een land waar de strijd om ruimte groot is.
"Lagere opbrengst hoeft geen probleem te zijn bij ander dieet"
Als reactie op het betoog van Hidde wordt echter gewezen op dat het verhoogde landgebruik van biologische landbouw niet per se problematisch hoeft te zijn, mits er fundamentele keuzes worden gemaakt in het voedselsysteem. Zij stellen dat een meer plantaardig dieet de druk op landbouwgrond aanzienlijk kan verlichten.
"Slechts 16% van de landbouwgrond in Nederland wordt momenteel gebruikt voor het direct produceren van voedsel voor mensen", klinkt het. "Het overgrote deel dient voor de productie van dierlijke eiwitten, zoals vlees, zuivel en eieren. Door minder dierlijke producten te consumeren, komt er ruimte vrij — ook voor vormen van landbouw met lagere opbrengsten per hectare, zoals biologisch."
