Tholen - 'Wanneer een onderneming, aan het eind van het jaar, alle rekeningen betaald heeft en alle mensen die hebben meegewerkt een billijk deel van de opbrengst als inkomen hebben ontvangen, kan de eventuele winst die nog resteert beter buiten dan binnen het bedrijf worden ingezet. Dat geld kan dan bijvoorbeeld worden ingezet in een kring van verwante ondernemingen, of kan goed gebruikt worden in het onderwijs of op andere plaatsen waar mensen aan hun ontwikkeling werken. Het ontwikkelen van menselijke vaardigheden is de beste bijdrage aan de toekomst.' Dit is het gedachtegoed van de Stichting Sleipnir, waarvan Judith van El de voorzitter is.
© SleipnirJudith: "We blijven onze maatschappelijke horizon verbreden"
Sleipnir is het achtbenige paard van Odin, de god uit de noordse mythologie. Zoals Sleipnir Odin draagt, zo draagt het bedrijfskapitaal de ondernemer. Stichting Sleipnir is in 1983 opgericht door de vennoten van Odin, destijds groothandel in biologisch(-dynamische) groenten en fruit. In 2018 is de Sleipnir Coöperatie opgericht.
Denkbeelden
Sleipnir werkt sinds 1983 aan een eerlijker economisch samenwerkingsmodel: "Wij streven naar een vernieuwing van de bestaande sociale verhoudingen. Volgens de filosofie van de sociale driegeleding." Wat is de sociale driegeleding? "De sociale driegeleding is beschreven door Rudolf Steiner, het vormt de grondstructuur voor een menswaardige samenleving. In die samenleving kan de mens: zich in vrijheid ontwikkelen en ontplooien, in gelijkheid mee besluiten over de inrichting van de samenleving, wetten, regels, rechten en plichten. En in broederschap, dit is een vorm van samenwerken dat gericht is op het voorzien van elkaars behoeften." Volgens de uitgangspunten van de stichting krijgen daarmee vrijheid, gelijkheid en broederschap elk hun eigen plaats binnen de samenleving." Concreet worden de genoemde waarden vertaald naar maatschappelijke aandachtsgebieden.
Vrijheid, in het gebied van onderwijs, religie, wetenschap en kunst, gelijkheid, in het gebied van recht en politiek, broederschap, in het gebied van de economie. Door deze gebieden van elkaar te onderscheiden kunnen ze zich naar hun eigen aard ontwikkelen."
Realisme
Het risico is, wanneer een onderscheidende sociaal-maatschappelijke visie zich ook op een onderscheidende manier gaat manifesteren, deze zich kan ontwikkelen tot een, van de maatschappij geïsoleerde, communieachtige levensvorm. In de jaren zeventig en tachtig heeft het sociaal economische omdenken geleid tot ondoordringbare woongroepen en tot een stroom van andersdenkenden, die zich niet meer konden identificeren, met in hun optiek, de negatieve consequenties van het te ver doorgevoerde kapitalistische systeem. Deze zogenoemde 'aussteigers' vestigden zich onder andere op een aantal Griekse eilanden. Het knappe is dat Sleipnir, juist in die periode, er al voor koos de verbinding te blijven zoeken met de bestaande systemen. Tot op de dag van vandaag blijven ze dat nastreven. Judith: "De kracht van het 'Sleipnir-denken' is gelegen in het feit dat zij zich weet aan te passen aan maatschappelijke ontwikkelingen, deze te omarmen, daarvan te leren en vervolgens te integreren binnen de sociale driegeleding."
Volgens Judith is het een permanent proces om daarmee ook te voorkomen dat er ideologische dogma's en statische paradigma's gaan ontstaan. Hoe zorgen jullie in praktische zin dat dat risico niet gaat ontstaan? "We doen dit, vanuit de opvatting, die voortkomt uit de sociale driegeleding, door concrete beleidsvorming openlaten. Wij leggen ons niet bij voorbaat vast op een inhoudelijk programma of beleidsplannen. Al naargelang de maatschappelijke ontwikkelingen wordt de praktijk telkens weer opnieuw vormgegeven."
"We doen"
Judith typeert de organisatie als een 'doen' organisatie." We zijn een groep van samenwerkende ondernemers die vanuit dit gedachtegoed met elkaar willen samenwerken, waarbij centraal staat dat de bedrijven geen persoonlijk eigendom zijn en dat overmatige winst de maatschappij als geheel ten goede mag komen. De waarde van een bedrijf wordt gevormd door de gehele keten, van leverancier, handelaar/dienstverlener en klant en niet alleen door de toevallige oprichter. Een allesomvattende bedrijfsvoering waarin met oog voor de maatschappelijke noden wordt geopereerd."
Verklaart deze visie ook het succes van Odin? "Ik denk het wel, zij hebben de balans weten te vinden tussen een mate van verzakelijking en de sociaal-maatschappelijke verantwoordelijkheid." Het vraagt wel om een bedrijfsvoering waarin alle collega's zich moeten kunnen identificeren met de uitgangspunten zoals beschreven. "Inderdaad, gelukkig leven we in een tijd dat het bewustzijn groeiende is over de noodzaak beter voor de aarde te zorgen, mensen gelijke kansen te geven, streven naar biodiversiteit en gezond betaalbaar eten te produceren. Het betekent dat zij minder problemen hebben bij het zoeken naar nieuwe collega's. Overigens geldt deze trend voor vele van onze, bij de stichting aangesloten, leden."
Wat is het ultieme doel van Sleipnir? "Wij hopen dat het concurrentiemodel binnen het economische bestel zich langzaam maar zeker gaat omvormen tot een model van samenwerking. Waarbij de intensiteit van de samenwerking bepalend wordt voor de mate van welzijn van het geheel."
Voor meer informatie:
Judith van El
Stichting Sleipnir
[email protected]
www.sleipnir.nl
