Tholen - Aan de Nieuwe Herengracht in Amsterdam is een nieuw hotel geopend. De kamers zijn maximaal 8 centimeter groot en het grachtenwater klotst er naar binnen, dus op Booking.com krijgt het waarschijnlijk weinig sterren. Het zijn namelijk korven vol stenen en takken, bevestigd aan de kademuur onder de waterlijn, als nieuwe verblijfplek voor de bedreigde rivierdonderpad. Momenteel wordt zo'n 200 kilometer Amsterdamse kades vernieuwd na jarenlang achterstallig onderhoud. Maar een nieuwe, strakke kademuur, daar zijn de meeste Amsterdamse vissen helemaal niet blij mee.
© Peter
Juist in brokkelige stenen en ongelijke holtes vindt bijvoorbeeld de rivierdonderpad plekken om te schuilen, te paaien en eitjes af te zetten. Daarom zijn er onlangs aan de Nieuwe Herengracht en de Jacob Catskade tientallen 3D geprinte betonnen vissenhotels geplaatst die aan de wensen van deze vissen voldoen. Wie een vishotel wil zien, maar geen zin heeft om de gracht in te duiken, kan er vanaf 11 juli één bekijken in het Grachtenmuseum, in de tentoonstelling Dieren van de grachten.
Tentoonstelling Dieren van de grachten
De meerkoet, de rat, de knobbelzwaan, de gierzwaluw, de halsbandparkiet, de meeuw, de Amerikaanse rivierkreeft, de rivierdonderpad, de stekelbaars, de Chinese wolhandkrab, de paling en de mossel; dit zijn de twaalf dieren die centraal komen te staan in de tentoonstelling Dieren van de grachten. Een variatie van soorten uit verschillende biotopen en met uiteenlopende karakters. Projectleider Tentoonstellingen & Programmering Marije Cornelissen: "Na gesprekken met verschillende stadsecologen blijkt dat er zo veel interessante dieren leven waar mooie verhalen over te vertellen zijn. Waaronder dus ook onze hotelgast de rivierdonderpad. Alle dieren waarvoor we hebben gekozen om over te vertellen in de tentoonstelling hebben zo allemaal een eigen temperament. Zo is er de voor vele Amsterdammers schreeuwerige, maar niet meer weg te denken, halsbandparkiet, de exotische Amerikaanse rivierkreeft, waar drie sterrenkok Jonnie Boer graag mee kookte, de vertrouwde oer-Hollandse paling, de agressieve meerkoet, de trotse, sierlijke knobbelzwaan, maar ook over de 'herrieschopper', de 'nieuwkomer', de 'vuilnisman' en de 'flaneur' en zo zien we dat dieren in Amsterdam net zo divers en kleurrijk zijn als de mensen die er wonen."
© Peter
Vissenhotel
"De speciale vishotels kunnen door meerdere vissoorten in de gracht worden gebruikt, maar ze zijn vooral bedoeld voor de rivierdonderpad. Dat is namelijk een beschermde soort, die door de werkzaamheden aan de grachten zo verstoord kan raken, dat ze misschien de Amsterdamse gracht wel de rug toekeren. Rivierdonderpadden zijn – anders dan de naam doet vermoeden – kleine visjes, die vooral 's nachts actief zijn. Ze hebben holtes in de kademuur nodig om hun eitjes af te zetten en te beschermen tot ze uitkomen. Nu we in de stad 200 kilometer kademuur vernieuwen, is het van belang te zorgen voor nieuwe plekken voor deze visjes", aldus Janine Noordman, specialist natuurinclusief bouwen bij de gemeente Amsterdam.
Oog in oog met de rivierdonderpad
De vissenhotels komen uit de hoed van Dura Vermeer en de Haarlemse startup Neolithic, gespecialiseerd in het 3D-printen van beton, steen en klei. Jorine Noordman heeft aan de ontwerpers van de vishotels laten weten hoe ze het hotel zo aantrekkelijk mogelijk kunnen maken voor de rivierdonderpad. RAVON, de organisatie die reptielen, amfibieën en vissen onderzoekt, heeft daarbij geadviseerd. Met onderwatercamera's wordt momenteel gemonitord of de hotels in de Amsterdamse grachten de gehoopte gasten aantrekken.
Klimaat en natuur in en rondom de Amsterdamse grachten
De tentoonstelling Dieren van de Grachten is onderdeel van een serie tentoonstellingen in het Grachtenmuseum over klimaat, biodiversiteit en natuur in en rondom de Amsterdamse grachten. In 2022 werd de tentoonstelling Waterkracht, over de kwaliteit van het Amsterdamse grachtenwater, gepresenteerd. In 2023 vond Amsterdam is Crumbling, rond de problematiek van de afbrokkelende Amsterdamse kades en bruggen plaats. In 2024 stonden de bomen in de stad centraal in De Groene Bocht en deze zomer start Dieren van de Grachten. Met deze serie tentoonstellingen laat het Grachtenmuseum zien dat de Amsterdamse grachten een interessant vertrekpunt zijn om over het thema klimaat en biodiversiteit te vertellen.
De tentoonstelling Dieren van de Grachten is te bezoeken vanaf 11 juli tot en met 23 november 2025.
Voor meer informatie:
Grachtenmuseum
Herengracht 386
1016 CJ, Amsterdam
020 42 11 656
[email protected]
