Roel Millenaar schreef in een opiniestuk in de Volkskrant dat, volgens hem, biologisch eten niet per definitie de beste keuze is als je kijkt naar gezondheid, milieu, betaalbaarheid en voedselzekerheid. Biologische landbouw levert vaak minder opbrengst per hectare, vereist meer landgebruik en kan een grotere ecologische voetafdruk hebben. Ook zijn biologische bestrijdingsmiddelen niet altijd onschadelijk, zo stelt hij. In onderstaande reactie van Bionext stellen ze echter dat wanneer men zich puur richt op opbrengsten per hectare of het vitaminegehalte van een broccoli, diegene echter het bredere perspectief mist.
"In het stuk wordt verwezen naar onderzoeken die zouden aantonen dat de gezondheidsvoordelen beperkt zijn en dat biologische landbouw inefficiënt zou zijn. Dit horen we vaker. Wie zich puur richt op opbrengsten per hectare of het vitaminegehalte van een broccoli, mist echter het bredere perspectief: biologisch gaat niet alleen over wát we eten, maar ook over hóe dat voedsel wordt geproduceerd – en welke gevolgen dat heeft voor onze gezondheid, het milieu, dierenwelzijn en toekomstige generaties.
Gezonder voor mens en omgeving
Een biologische appel bevat wellicht niet altijd méér vitamine C dan een gangbare variant. Maar het belangrijkste verschil zit 'm elders. Biologische producten bevatten gemiddeld aanzienlijk minder resten van bestrijdingsmiddelen. Neem bijvoorbeeld het onderzoek van PAN-Nederland in 2024 naar residuen van bestrijdingsmiddelen op aardbeien waarbij op de bio aardbei geen pesticide waren gevonden en op de niet-bio heel veel. Een onderzoek van het Zweedse Milieuagentschap liet zien dat gezinnen die overstappen op biologische voeding al na een week fors minder pesticiden in hun lichaam hadden. Voor kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een kwetsbare gezondheid is dat een relevant gezondheidsvoordeel. Daarnaast bevatten biologische producten gemiddeld meer antioxidanten, zoals polyfenolen en omega 3-vetzuren, blijkt uit een meta-analyse van Newcastle University. De verschillen zijn niet altijd groot, maar ze wijzen wel op een natuurlijkere samenstelling van gewassen die zonder kunstmest en chemische middelen worden geteeld. Ook het verbod op kunstmatige kleurstoffen, conserveringsmiddelen en smaakversterkers in biologische (verwerkte) voeding draagt bij aan transparantie en puurheid.
Bodem en biodiversiteit als fundament
In discussies over landbouwproductiviteit wordt vaak voorbijgegaan aan de ecologische impact van gangbare landbouw. Je hebt het directe effect van chemische bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden op gewassen en je hebt het cumulatieve effect dat zijn invloed heeft op bijen, regenwormen en al het bodemleven dat cruciaal is voor het hele ecosysteem. Wat bijdraagt aan enorm verlies aan biodiversiteit, natuur en waterkwaliteit. Biologische landbouw stimuleert juist het bodemleven en de biodiversiteit. Onderzoek laat zien dat biologische boerderijen gemiddeld 30% meer biodiversiteit herbergen – een belangrijke voorwaarde voor de veerkracht van onze voedselproductie. Ook de waterkwaliteit profiteert van biologische teelt. Zonder gebruik van kunstmest en synthetische bestrijdingsmiddelen is de uitspoeling van schadelijke stoffen naar het oppervlaktewater aanzienlijk lager. De maatschappelijke kosten van waterzuivering, biodiversiteitsverlies en bodemdegradatie worden nu onvoldoende in de prijs van gangbaar voedsel verwerkt – maar ze zijn wel reëel.
Dierenwelzijn en antibioticaresistentie
In de biologische veehouderij hebben dieren meer ruimte, komen ze buiten en krijgen ze biologisch voer. Het gebruik van antibiotica is streng gereguleerd. Dat komt niet alleen het dierenwelzijn ten goede, maar helpt ook om antibioticaresistentie tegen te gaan – een groeiend probleem voor de volksgezondheid, aldus de WHO.
Duurder, maar eerlijker geprijsd
Biologisch voedsel is in de winkel vaak iets duurder. Tegelijkertijd weerspiegelt deze prijs beter de werkelijke kosten van voedselproductie, inclusief de gevolgen voor natuur, gezondheid en dierenwelzijn. Goedkoop voedsel kan duur zijn voor de samenleving. Daarom wint het pleidooi voor 'True Pricing' en een Btw-verlaging op biologische producten aan kracht. Gelukkig kiezen steeds meer consumenten bewust: minder vlees, minder verspilling, en vaker biologisch.
Een keuze voor systeemverandering
Sommige analyses, zoals op Our World in Data, wijzen op de lagere opbrengst van biologische landbouw. Maar daarbij wordt vaak vergelijken met de hogere opbrengsten uit het huidige voedselsysteem met hoge verspilling, veel dierlijke productie en weinig aandacht voor True Pricing. Wanneer we het hele voedselsysteem herinrichten – met minder verspilling, meer plantaardige voeding en eerlijke prijsvorming – blijkt biologische landbouw wél schaalbaar en duurzaam, zoals o.a. blijkt uit studies van het FiBL en IDDRI.
Een beproefd alternatief
Biologisch eten is een van de beproefde alternatieven die bijdragen aan gezondheid, natuurherstel en eerlijke voedselproductie. Niet door het te vergelijken met gangbare voeding, maar door het te zien als een investering in een duurzame voedselketen. Biologisch laat zien dat het anders kan, maakt deel uit van de oplossing – en dat is in deze tijd hard nodig."
Voor meer informatie:
Bionext
Bennekomseweg 43
6717 LL Ede
030 2339970
[email protected]
www.bionext.nl